Siamchiilbu/ Genesis Hilhchetna (E-25)


SIMMUN

25

 

Text                : Siamc 9:18-29

Thupi              : Na innsung kembit diing in pilvang in. 

Taangvom      : Tembaw sung a kipan a pawtkhia Noah

                          tapate Shem, Ham leh Jafeth ahi uh hi.

                          Ham pen Kanaan pa ahi.

                                                                        Siamc 9:18

Thupatna

Noah leh a innkuante tanchin pai toutou pen, tu in a sil bawlkhial zumhuaitak ziak in, sakhi-tuihup a kipan in siatna in a sulzuihna muh in a om a, ni dang a ginna a mi hangpa hilezong tu in tanchin hoihlou in a tuamta hi.

Dr. William Culbertson, Chicago Moody Bible Institute a kum tampi president a na pangpa’n, mipi lak a, a thu-ngetna a khitna ah, “Toupa aw, zohna hoih a zou diing in hung panpih in,” a chi a, Pasian in a ngetna bang in a zousak hi; hilezong gingtu tamtakte’n ginna lampi a kitaitehna ah, zohna hoih in kizoulou a, Pasian in zong, “Na bawlhoih hi,” a chih diing tamlou kha-diing in a gintak huai hi. Paul in, “A dingkip a ki-ngaihtuahte pilvang hen, a puuk kha-diing hi,” (1Kor 10:12) a chih pen mangngilh louh diing ahi. Noah in hibangte ama tung a tungthei diing in a na koihkei a, hilezong a tung hi.

 

Lungziinna meeipi’n Noah Innsung Tuam

1. Siamc 9:18-19. Innsung lungziin kipatna: Ni danglai in Noah leh a innkuante tanchin i mu ua, tu in Noah suan-le-khaakte khangthu i mu uh hi; Noah innkuante i chihlai un bangmah a buaikei a, hilezong tu a Noah suan-le-khakte khang (generation) a i lut ua ahihleh dahna in a tunkhumna a kimu panpanta hi.

Noah leh a tapte min lehna/ khiatnate ahihleh simmun masate a i na zilsa uh ahihziak in i gen nawnkei diing ua, hilezong, “Noah suante punna leh leitung a kithehdan uh” chihlam i enzaw diing uh hi.

Tulai a Laisiangthou sim zualzualte’n sim thadahhuai sa a, simlouh mai diing a, a koih pen uh ahihleh, Noah suan-le-khaak, min kichian omlou a leitung a kitheh zaakte tanchin ahi; mite’n sim thadah-huai sa le’uh zong, a poimawhna pen kiam tuamlou hi. Hih Noah suan-le-khak “Mi kitheichian lou” pawl in namte a din ua, tuachiin Pasian nam teel Israel mite tawh a kimaituahnate uh zong Laisiangthou tanchin ah muh diing a om a, tualeh ama’uhte pen Pasian in hih leitung a, a tup-le-ngimte taangtunna diing in zong a na zang ngai hi. Tualeh Noah tapate lak a Shem suan-le-khak, Israelte ahihleh Laisiangthou tanchin a diing a poimawh pente ahi uh hi.

1. Siamc 9:20-21. Zahlakna: Loubawlmi khat a hung hihna ah Noah in a pa sulnung a zui (Siamc 5:28-29) a, tuachiin grep-huan bawl in a tui/zu a dawn a, kham chihtak in a kham hi. Hichibang ahihlai in Laisingthou in zukhamna, zu ngol veina pen a na mohpaih a (Prov. 20:1; 23:19–21, 29–35; Isa. 5:11; Hab 2:15; Rom. 13:13; 1 Cor. 6:10; Eph. 5:18),

grep-huan bawlna, grep-gahte nekna leh grep-tui (zu) dawnna pen a mohpaih kei hi. Grepte, grepgah kiphou-gawte leh zu ahihleh Esatern mite a diing a diet poimawhtak ahi hi. Tualeh Thukhun lui a mite’n zu pen Pasian thupha in a na pom ua (Laate 104:14–15; Daan 14:26), tuachiang in kithoihna ah zong a na zang uh hi (Siamp 23:13; Kis 28:7).

Hih pen Laisiangthou sung a zu kigen masakna pen hilezong zu-bawlna pen tuiziin tun masang pek pan a, a na kipan khin ahihziak in, zu tampi dawnna pen bangchibang hi diing e, chih Noah in a theihsa ahi. Tualeh ama’n a theihna diing a a bawl pen in siatna a tung ah a tun hi. Nna-le-sil khat pouhpouh pen a theih na diing a mawk bawllouh diing ahi a, ei gamgi pen theihzawk diing ahi.

Zu khamna leh guaktanna pen sil zumhuai leh mualphouna ahi a, tualeh hih tegeel anih a zawkkhawm ahi (Siamc 19:30–38; Heb 2:15–16; Kah 4:21). Noah hunlai a zute ahihleh halhna ahikei a, mi ihmut suaksaktu leh tha-nguisaktu ahizaw a, tuachiin hichibang zu khamna ziak in Noah khophawk lou in om hi.

Laisiangthou in mi sianghtoute khelhna pen mawk in a ngaidam kei a, manpiak a ngaisak hi; hua pen eite’n ama’uhte bang a khelhna i bawllouh na diing uh ahi (1Kor 10:6-13). Abraham in a zi nihvei a kheem a (Siamc 12:10–20; 20:1ff), tuachiin a tapa Isak in a sil bawl hoilou pen a hung zuitou hi (Siamc 26:6–16). Mosi in a lungduai na pen a khahsuah ziak in, Gam Siangthou (Holy Land) ah a lutlouh lawh hi (Kis 20:7–13). Joshua in thukhitna a mawk bawhpai ziak in a meelmate lak a kipan a, amah leh amah a kihuuk a ngai hi (Joshua 9-0). David in aang a kawmkhak ziak in, a aang-kawmpihnu pasal, gaal a asihna diing a bawl a (2Sam 11), tuachiin temsau in ama innkuante tung ah haksatna a tunsak lawh hi.

Noah in zu dawnkham kiingkeng a, meelsiatak a lup biahbuah diing pen a sawm kholkei kha-diing a, hilezong huachibang in a tung ah a tung hi. Japante paunak in, “Pasal khat in zu a dawn masa phot a, tuakhit chiang in a dawn zu in amah a dawn a, tuachiang in a zu in amah a lamangta hi,” achihdan chet ahi.

2. Siamc 9:22. Zahtaaklouhna: Pa sapna omloupi a Ham a pa pindan sung a avalut louh diingdan ahi. Ahihkeileh Ham in a pa a sap leh a pa’n a dawnlouh ziak a valutkha a hithei diam? Ham, bangziak a, a pa pindan a valut ahia? Ham in a pa zu dawn a theihsa maw, a theihlouh? Hichibang doknate dawnna diktak pen Ham khut a om ahihziak in eite’n i theichian kei ua, hilezong i theihchian mahmah uh khat a om a, hua pen ahihleh Ham in a pa a zahtaaklouhna ahi a, hua pen a pa tung ah bang hiam sil hoihlou khat ava-bawl chihna ahi a, hua a sil bawl pen Noah in a khatlawh in thei pan hi. Tualeh hichibang a Ham gamtatna in a suan-le-khaak hung om toute tung ah, a mizia neptak pen a kilangsak toutou hi.

3. Siamc 9:23. Tatdan kilawm leh zahtaak-huai: Ham nuihsan kawm a, a gamtatna thaanghuai leh zumhuaitak pen va en mawk lou in, Shem leh Jafeth in a pa uh a itna uh, Thu 10:12 na a kigen, “Itna in mawhnate a khuhmang,” kichi pen bang in a bawl uh hi (1Pet 4:8). Tuchiin unau tegeel in “puan khat a la ua, a liangkou uah a zawng ua, nungtawn in a pa uh guaktanna a vakhuh uh hi,” chih ahihbang in, Shem leh Jafeth tatdan pen a kilawm mahmah hi. Hibangteng hitalezong, a tung ua sil tung, Ham gamtatna ziak in kuamah a lungdam a omkei uh hi. Hua Ham gamtatna pen i entou diing uh hi.

 

Innkuan mailam diing genkholhna (Siamc 9:24-29)

1. Siamc 9:24. Noah a hung khanlawh in: “Noah grepzu kham a hung khanlawhtak in, a tapa tum pen in a silbawlte a thei a,” chih pen, a tapa in a et maimai hileh, Noah in a khan-lawh a, a tung a sil tung pen bang achi-theih diing e? Hih pen et maimai ahikei a, taksa a banghiam bawlna ahi. Noah in a hung khanlawh a, a puan silhdan leh guaktang a ihmu ahih dante, amah leh amah lamdang a kisak ngei diing a gintak-huai hi. Jafeth leh Shem in zong, apa uh Noah kiang ah, a tung a Ham gamtatnate a gen ngei diing uh a gintak-huai hi.

Siamc 9:22 a Ham in a pa a zahtaaklouhna leh banghiam sil hoihlou a vabawl pen, a guaktanna a muhna ahi a, hih guaktanna mu kichi kammal pen, numei leh pasal omkhawm genna in kizang taangpi hi.

Prof. Rabbi David Frankel in https://www.thetorah.com/ kichi website a, a gelhna ah, “Ham pen Homo or Gay ahi a, pasal a lunglutmi ahihziak a, a pa guaktang a ihmu pen a muh chiang in a aam a, tuachiin a pa a suam gawp hi; hibang a Ham gamtatna pen Noah a diing a ngaihdam theih a hihlouh ziak in, Ham tapa tum pen kisamsiat lawh hi. Hih pen Siamc 19:30-38 na a, Lot tanute’n a pa uh zu kham a luppih uh tawh kibang sim a gen in a om hi,” chi in a gelh hi.

2. Siamc 9:25. Kanaan Kisamsiatna: Noah thangpaihna pen Kanaan ahikei a, hilezong a kho-phoklouh kikaal a amah vasuam thoppa Ham ahi. Ham pen Noah a diing a atapa ahi a, tualeh amah a kipan a nam hung pian diing ziak leh, amah pen khang kisimna diing a poimawh ahihziak in, baan ah Noah in Ham samsia henla hileh, Ham a sih chiang a bei diing ahihziak in, Noah in a tapa Ham a samsia kei a, a tupate lak a atum pen, khang kisimna diing a poimawh lou penpa Kanaan a samsia hi.

Hichibang ahihziak in, Laisiangthou in pate khelhna ziak in tate gawt ahikei diing a na chihlawh hi (Deut. 24:16; Jer. 31:29–30; Ezek. 18:1–4).

Tuachiang in Noah in Kanaan pen 3veitak a samsiatna ah, sila leh sila teng lak a, a neu penpen hi diing in awsia a lohkhum hi. Tualeh hih Kanaan mite ahihleh Siamc 10:15-19 a i mu ua, ama’uhte luahna gam teng pen Israelte’n dou in, a ana suhkhiatsak zeel uh hi (Siamc 15:18–21; Pawt 3:8, 17; Kis 13:29; Josh. 3:10; 1Kum 9:20). Ham suante lak a Noah in a na samsiat Kanaan mite mizia (zia-le-tong) pen gen-ngam huailou khop a zumhuai ahi a, Siampudaan 18 na in a hinkhua zakdante uh themkhat a hung hilh hi. Kanaante pen tulai a Africa mivomte (Ni danglai a dark continent na kichite), siatna chinteng (homo sexuality, beast-sexuality leh a dang-dangte) hung pawtkhiatnate ahi uh chi in zong a kigen hi.

Pasian in Juda mite kiang ah, Kanaan mite tawh kihoulem a thukhun bawllou diing in a chi a, tua ahihkei leh ama’uhte pen Juda mite a diing in thaang a a hi-kha diing, a chi hi (Pawt 34:10–17; Daan 7).

3. Siamc 9:26. Shem thupha ngahna: Noah in, “Toupa ka Pasian in Shem thupha pia henla, Kanaan ama sila hita hen,” a chih pen Israelte thupha piakna bang a tuat ahi. Aziak pen, Shem ahihleh Israel namte tuulpipa Abraham pubul ahi (Siamc 11:10–32) a, tualeh Abraham kiang Pasian thukhun Siamc 12:1-3 na a i muhbang un, Pasian in Judate a khanphasak mahmah diing hi. Tualeh a kho-nung in hih thu pen Rom 3:1-4; 9:1-13 ah, Paul in a na hilhchian hi. Tuni dong a Pasian diktak pen theihna i neihna uh ahihleh Judate tungtawn in ahi a, Judah khopi a piang Tanpa Jesu Khrist vaang ahi hi. Shem Heb. Min pen “Min (Name) or minthanna (Fame)” chihna ahi.

Shem pen Noah tapa nihna (Siamc 9:24; 10:21) hilezong a minte uh a kigelh chiang in a khatna ahi gige hi (Siamc 5:32; 6:10; 9:18; 10:1; 1Khang 1:4). Hichibang sim in Pasian in Kain saang in Abel a teelzaw (Siamc 4:4–5) a, Ismael saang Isak (17:15–22) a teelzaw a, Esau saang in Jakob (25:19-23) a teelzaw hi. Hih thu Paul in Romte bung 9 na ah a na gen hi.

 4. Siamc 9:27. Jafeth Khanna: Jafeth ahihleh “Gentel Namte” hung kipatna pubul ahi, chi in a kigen taangpi hi. Laisiangthou ah Ham mite, suahlam a teeng in a khangtou mahmah ua, Shem mite ahihleh Kanaan gamsung leh a kiim ah a teeng ua, hilezong Jafeth suan-le-khaakte ahihleh akihah-thehzaak mahmah ua, tuachiin Asia Minor leh Europe dong ah a teeng uh hi. Hilezong biakna leh kha sil a i lut chiang un, Pasian pen Shem Pasian ahi a, tualeh Jafeth suan-le-khakte’n Pasian pen “Shem puanbuuk sung a, a muh diing uh ahi.” Abaihlam a gen in, Gentelte’n Israel innsung a Pasian a muh diing uh chihna ahi. Hutdamna pen Judate pan a hung kipan (Jn 4:22) ahihziak in, Pasian in Gentelte lak a vaak hi diing in Israel a teel (Is 42:6; 49:6) hi.

5. Siamc 9:28-29. Noah in a khualzinna zouta: Ginna a mi hangsante lak a chiamteh Noah in, Pasian tawh zawk-khawmna hinkhua a na zang a, Pasian a diing in theihtawp a na suah hi; hibang a, a hinkhua a zaklai in, Noah in bawlkhial a nei a, hua in zohna hoih tawh a lei hinkhua a zohlouhna a kilangsak hi.

Eite zong Pasian tawh i kalsuan khawmna uah lamtou leh lamsuk i zawt hun a om tham hi. Alexander Whyte in, “Khristian hinkhua a gualzohna thupi pen ahihleh kithakpatna khit chiang a kipat-thak zeelna ahi,” a chihbang in eite’n zong pan lathak ni.

 

 

Comments

Popular posts from this blog

Damlai Gawtmun

TONGKUP-ZAITHA

ETTONTAAK, LARA DUTTA-TE NUPA