Siamchiilbu/ Genesis Hilhchetna (E-25)
SIMMUN
25
Text : Siamc 9:18-29
Thupi : Na innsung kembit diing in
pilvang in.
Taangvom : Tembaw sung a kipan a pawtkhia Noah
tapate Shem, Ham leh
Jafeth ahi uh hi.
Ham pen Kanaan pa
ahi.
Siamc
9:18
Thupatna
Noah leh a innkuante tanchin pai toutou
pen, tu in a sil bawlkhial zumhuaitak ziak in, sakhi-tuihup a kipan in siatna
in a sulzuihna muh in a om a, ni dang a ginna a mi hangpa hilezong tu in
tanchin hoihlou in a tuamta hi.
Dr. William Culbertson, Chicago Moody
Bible Institute a kum tampi president a na pangpa’n, mipi lak a, a thu-ngetna a
khitna ah, “Toupa aw, zohna hoih a zou diing in hung panpih in,” a chi a,
Pasian in a ngetna bang in a zousak hi; hilezong gingtu tamtakte’n ginna lampi
a kitaitehna ah, zohna hoih in kizoulou a, Pasian in zong, “Na bawlhoih hi,” a
chih diing tamlou kha-diing in a gintak huai hi. Paul in, “A dingkip a
ki-ngaihtuahte pilvang hen, a puuk kha-diing hi,” (1Kor 10:12) a chih pen
mangngilh louh diing ahi. Noah in hibangte ama tung a tungthei diing in a na
koihkei a, hilezong a tung hi.
Lungziinna meeipi’n Noah Innsung Tuam
1. Siamc 9:18-19. Innsung lungziin
kipatna: Ni danglai in Noah leh a innkuante tanchin i mu ua, tu in Noah
suan-le-khaakte khangthu i mu uh hi; Noah innkuante i chihlai un bangmah a
buaikei a, hilezong tu a Noah suan-le-khakte khang (generation) a i lut ua
ahihleh dahna in a tunkhumna a kimu panpanta hi.
Noah leh a tapte min lehna/ khiatnate
ahihleh simmun masate a i na zilsa uh ahihziak in i gen nawnkei diing ua,
hilezong, “Noah suante punna leh leitung a kithehdan uh” chihlam i enzaw diing
uh hi.
Tulai a Laisiangthou sim zualzualte’n sim
thadahhuai sa a, simlouh mai diing a, a koih pen uh ahihleh, Noah
suan-le-khaak, min kichian omlou a leitung a kitheh zaakte tanchin ahi; mite’n
sim thadah-huai sa le’uh zong, a poimawhna pen kiam tuamlou hi. Hih Noah
suan-le-khak “Mi kitheichian lou” pawl in namte a din ua, tuachiin Pasian nam
teel Israel mite tawh a kimaituahnate uh zong Laisiangthou tanchin ah muh diing
a om a, tualeh ama’uhte pen Pasian in hih leitung a, a tup-le-ngimte taangtunna
diing in zong a na zang ngai hi. Tualeh Noah tapate lak a Shem suan-le-khak,
Israelte ahihleh Laisiangthou tanchin a diing a poimawh pente ahi uh hi.
grep-huan bawlna, grep-gahte nekna
leh grep-tui (zu) dawnna pen a mohpaih kei hi. Grepte, grepgah kiphou-gawte leh
zu ahihleh Esatern mite a diing a diet poimawhtak ahi hi. Tualeh Thukhun lui a
mite’n zu pen Pasian thupha in a na pom ua (Laate 104:14–15; Daan 14:26),
tuachiang in kithoihna ah zong a na zang uh hi (Siamp 23:13; Kis 28:7).
Hih
pen Laisiangthou sung a zu kigen masakna pen hilezong zu-bawlna pen tuiziin tun
masang pek pan a, a na kipan khin ahihziak in, zu tampi dawnna pen bangchibang
hi diing e, chih Noah in a theihsa ahi. Tualeh ama’n a theihna diing a a bawl
pen in siatna a tung ah a tun hi. Nna-le-sil khat pouhpouh pen a theih na diing
a mawk bawllouh diing ahi a, ei gamgi pen theihzawk diing ahi.
Zu
khamna leh guaktanna pen sil zumhuai leh mualphouna ahi a, tualeh hih tegeel
anih a zawkkhawm ahi (Siamc 19:30–38; Heb 2:15–16; Kah 4:21). Noah hunlai a
zute ahihleh halhna ahikei a, mi ihmut suaksaktu leh tha-nguisaktu ahizaw a,
tuachiin hichibang zu khamna ziak in Noah khophawk lou in om hi.
Laisiangthou
in mi sianghtoute khelhna pen mawk in a ngaidam kei a, manpiak a ngaisak hi;
hua pen eite’n ama’uhte bang a khelhna i bawllouh na diing uh ahi (1Kor
10:6-13). Abraham in a zi nihvei a kheem a (Siamc 12:10–20; 20:1ff), tuachiin a
tapa Isak in a sil bawl hoilou pen a hung zuitou hi (Siamc 26:6–16). Mosi in a
lungduai na pen a khahsuah ziak in, Gam Siangthou (Holy Land) ah a lutlouh lawh
hi (Kis 20:7–13). Joshua in thukhitna a mawk bawhpai ziak in a meelmate lak a
kipan a, amah leh amah a kihuuk a ngai hi (Joshua 9-0). David in aang a
kawmkhak ziak in, a aang-kawmpihnu pasal, gaal a asihna diing a bawl a (2Sam
11), tuachiin temsau in ama innkuante tung ah haksatna a tunsak lawh hi.
Noah
in zu dawnkham kiingkeng a, meelsiatak a lup biahbuah diing pen a sawm kholkei
kha-diing a, hilezong huachibang in a tung ah a tung hi. Japante paunak in,
“Pasal khat in zu a dawn masa phot a, tuakhit chiang in a dawn zu in amah a
dawn a, tuachiang in a zu in amah a lamangta hi,” achihdan chet ahi.
2. Siamc 9:22. Zahtaaklouhna: Pa
sapna omloupi a Ham a pa pindan sung a avalut louh diingdan ahi. Ahihkeileh Ham
in a pa a sap leh a pa’n a dawnlouh ziak a valutkha a hithei diam? Ham,
bangziak a, a pa pindan a valut ahia? Ham in a pa zu dawn a theihsa maw, a
theihlouh? Hichibang doknate dawnna diktak pen Ham khut a om ahihziak in eite’n
i theichian kei ua, hilezong i theihchian mahmah uh khat a om a, hua pen
ahihleh Ham in a pa a zahtaaklouhna ahi a, hua pen a pa tung ah bang hiam sil
hoihlou khat ava-bawl chihna ahi a, hua a sil bawl pen Noah in a khatlawh in
thei pan hi. Tualeh hichibang a Ham gamtatna in a suan-le-khaak hung om toute
tung ah, a mizia neptak pen a kilangsak toutou hi.
3. Siamc 9:23. Tatdan kilawm leh
zahtaak-huai: Ham nuihsan kawm a, a gamtatna thaanghuai
leh zumhuaitak pen va en mawk lou in, Shem leh Jafeth in a pa uh a itna uh, Thu
10:12 na a kigen, “Itna in mawhnate a khuhmang,” kichi pen bang in a bawl uh hi
(1Pet 4:8). Tuchiin unau tegeel in “puan khat a la ua, a liangkou uah a zawng
ua, nungtawn in a pa uh guaktanna a vakhuh uh hi,” chih ahihbang in, Shem leh
Jafeth tatdan pen a kilawm mahmah hi. Hibangteng hitalezong, a tung ua sil
tung, Ham gamtatna ziak in kuamah a lungdam a omkei uh hi. Hua Ham gamtatna pen
i entou diing uh hi.
Innkuan mailam diing genkholhna (Siamc
9:24-29)
1. Siamc 9:24. Noah a hung khanlawh in:
“Noah grepzu kham a hung khanlawhtak in, a tapa tum pen in a silbawlte a thei
a,” chih pen, a tapa in a et maimai hileh, Noah in a khan-lawh a, a tung a sil
tung pen bang achi-theih diing e? Hih pen et maimai ahikei a, taksa a banghiam
bawlna ahi. Noah in a hung khanlawh a, a puan silhdan leh guaktang a ihmu ahih dante,
amah leh amah lamdang a kisak ngei diing a gintak-huai hi. Jafeth leh Shem in
zong, apa uh Noah kiang ah, a tung a Ham gamtatnate a gen ngei diing uh a
gintak-huai hi.
Siamc 9:22 a Ham in a pa a zahtaaklouhna
leh banghiam sil hoihlou a vabawl pen, a guaktanna a muhna ahi a, hih guaktanna
mu kichi kammal pen, numei leh pasal omkhawm genna in kizang taangpi hi.
Prof. Rabbi David Frankel in https://www.thetorah.com/
kichi website a, a gelhna ah, “Ham pen Homo or Gay ahi a, pasal a lunglutmi
ahihziak a, a pa guaktang a ihmu pen a muh chiang in a aam a, tuachiin a pa a
suam gawp hi; hibang a Ham gamtatna pen Noah a diing a ngaihdam theih a hihlouh
ziak in, Ham tapa tum pen kisamsiat lawh hi. Hih pen Siamc 19:30-38 na a, Lot
tanute’n a pa uh zu kham a luppih uh tawh kibang sim a gen in a om hi,” chi in
a gelh hi.
2. Siamc 9:25. Kanaan Kisamsiatna: Noah
thangpaihna pen Kanaan ahikei a, hilezong a kho-phoklouh kikaal a amah vasuam
thoppa Ham ahi. Ham pen Noah a diing a atapa ahi a, tualeh amah a kipan a nam
hung pian diing ziak leh, amah pen khang kisimna diing a poimawh ahihziak in,
baan ah Noah in Ham samsia henla hileh, Ham a sih chiang a bei diing ahihziak
in, Noah in a tapa Ham a samsia kei a, a tupate lak a atum pen, khang kisimna
diing a poimawh lou penpa Kanaan a samsia hi.
Hichibang ahihziak in, Laisiangthou in
pate khelhna ziak in tate gawt ahikei diing a na chihlawh hi (Deut. 24:16; Jer.
31:29–30; Ezek. 18:1–4).
Tuachiang in Noah in Kanaan pen 3veitak a
samsiatna ah, sila leh sila teng lak a, a neu penpen hi diing in awsia a
lohkhum hi. Tualeh hih Kanaan mite ahihleh Siamc 10:15-19 a i mu ua, ama’uhte
luahna gam teng pen Israelte’n dou in, a ana suhkhiatsak zeel uh hi (Siamc 15:18–21;
Pawt 3:8, 17; Kis 13:29; Josh. 3:10; 1Kum 9:20). Ham suante lak a Noah in a na
samsiat Kanaan mite mizia (zia-le-tong) pen gen-ngam huailou khop a zumhuai ahi
a, Siampudaan 18 na in a hinkhua zakdante uh themkhat a hung hilh hi. Kanaante
pen tulai a Africa mivomte (Ni danglai a dark continent na kichite), siatna
chinteng (homo sexuality, beast-sexuality leh a dang-dangte) hung pawtkhiatnate
ahi uh chi in zong a kigen hi.
Pasian in Juda mite kiang ah, Kanaan mite
tawh kihoulem a thukhun bawllou diing in a chi a, tua ahihkei leh ama’uhte pen
Juda mite a diing in thaang a a hi-kha diing, a chi hi (Pawt
34:10–17; Daan 7).
3. Siamc 9:26. Shem thupha ngahna: Noah
in, “Toupa ka Pasian in Shem thupha pia henla, Kanaan ama sila hita hen,” a
chih pen Israelte thupha piakna bang a tuat ahi. Aziak pen, Shem ahihleh Israel
namte tuulpipa Abraham pubul ahi (Siamc 11:10–32) a, tualeh Abraham kiang
Pasian thukhun Siamc 12:1-3 na a i muhbang un, Pasian in Judate a khanphasak
mahmah diing hi. Tualeh a kho-nung in hih thu pen Rom 3:1-4; 9:1-13 ah, Paul in
a na hilhchian hi. Tuni dong a Pasian diktak pen theihna i neihna uh ahihleh
Judate tungtawn in ahi a, Judah khopi a piang Tanpa Jesu Khrist vaang ahi hi.
Shem Heb. Min pen “Min (Name) or minthanna (Fame)” chihna ahi.
Shem pen Noah tapa nihna (Siamc 9:24;
10:21) hilezong a minte uh a kigelh chiang in a khatna ahi gige hi (Siamc 5:32;
6:10; 9:18; 10:1; 1Khang 1:4). Hichibang sim in Pasian in Kain saang in Abel a
teelzaw (Siamc 4:4–5) a, Ismael saang Isak (17:15–22) a teelzaw a, Esau saang
in Jakob (25:19-23) a teelzaw hi. Hih thu Paul in Romte bung 9 na ah a na gen
hi.
4. Siamc
9:27. Jafeth Khanna: Jafeth ahihleh “Gentel Namte” hung kipatna pubul ahi,
chi in a kigen taangpi hi. Laisiangthou ah Ham mite, suahlam a teeng in a
khangtou mahmah ua, Shem mite ahihleh Kanaan gamsung leh a kiim ah a teeng ua,
hilezong Jafeth suan-le-khaakte ahihleh akihah-thehzaak mahmah ua, tuachiin
Asia Minor leh Europe dong ah a teeng uh hi. Hilezong biakna leh kha sil a i
lut chiang un, Pasian pen Shem Pasian ahi a, tualeh Jafeth suan-le-khakte’n
Pasian pen “Shem puanbuuk sung a, a muh diing uh ahi.” Abaihlam a gen in,
Gentelte’n Israel innsung a Pasian a muh diing uh chihna ahi. Hutdamna pen
Judate pan a hung kipan (Jn 4:22) ahihziak in, Pasian in Gentelte lak a vaak hi
diing in Israel a teel (Is 42:6; 49:6) hi.
5. Siamc 9:28-29. Noah in a khualzinna
zouta: Ginna a mi hangsante lak a chiamteh Noah in, Pasian
tawh zawk-khawmna hinkhua a na zang a, Pasian a diing in theihtawp a na suah
hi; hibang a, a hinkhua a zaklai in, Noah in bawlkhial a nei a, hua in zohna
hoih tawh a lei hinkhua a zohlouhna a kilangsak hi.
Eite zong Pasian tawh i kalsuan khawmna
uah lamtou leh lamsuk i zawt hun a om tham hi. Alexander Whyte in, “Khristian
hinkhua a gualzohna thupi pen ahihleh kithakpatna khit chiang a kipat-thak
zeelna ahi,” a chihbang in eite’n zong pan lathak ni.

Comments
Post a Comment