Siamchiilbu/ Genesis Hilhchetna (E-13)
SIMMUN
13
Text : Siamc 4:1 - 5
Thupi : Kain leh Abel
Taangvom : Adam in a zi Evi a luppih a, tuachiin
amah a gai a, Kain a
nei hi. Amah nu'n,
“Toupa panpihna zaal
in pasal khat ka
neita hi,” a chi hi.
Siamc 4:1
Thupatna
William Shakespeare kichipa in, “Mi khat in amah hunsung in sep
diing leh bawl diing tuamtuam tampi a nei hi,” chi a, a na gelhbang in,
mihingte’n eimah hunsung in sep diing leh bawl diing tuamtuam tampi a kinei hi.
Hichibang ahihlai a eite theih diing a poimawh ahihleh, i gamtatzia diing, i om
diingdan leh i pai diingdante uh pen Pasian deihna bang ahih diing ahi. Pasian
deihdan zonlouhna hinkhua pen a tawpna ah mulkin huaipi suakthei ahi; chih
theikawm in i simmun uh zil ni.
Siamc 4:1. Pasal in a zi luppih:
Hilaitak a pasal in a zi luppih chih pen, sexual intimacy a genna ahi a, hih
pen kiteenna a hung kipan numei leh pasal kikaal a kitheihchianna ahi; tualeh
eite’n luppih chih kammal i zak chiang un pasal khat in numei khat, nupa
(couple) ahihna uh tawngtawn a, a luppihna ahi, chih i thei chiat uh hi. Tualeh
sex i chihte uh pen khat leh khat tung a ki-nga tuah ahih-mahbang in, numei leh
pasal zong, anih ua Pasian tung a ngak ahi hi (1Kor 11:8-12).
Siamc 4:1-2a. Kain leh Abel: Pasian in i
nu-le-pa (parent) masa pen uh thu a pia a, “Chii tampi suang in pung unla,
leitung luahdim in thu neihkhum un,” (Siamc 1:28), a na chi a, tuachiin ama’un
hih thupiak a zui uh hi (Siamc 5:4). Hichibang ahihlai in kiteenna pen innkuan
bawlna chiang bek ahikei a, tualeh a kiteeng zousiah zong ta-le-nau a thupha
piak ahikei uh hi. Ta-le-nau i chih uh pen Toupa a kipan a i goutan uh ahizaw a
(33:5; 48:9; Ps. 127:3) kipaktak leh lungdamtak a innsung a i na vaidawn diing
uh ahi.
“Kain” min khiatna ahihleh
“acquired-Ngahna, neihna” ahi. Hih pen Evi in a tapa, Pasian piak ahihna a
taklatna ahi.
“Abel” min khiatna ahihleh, English ah
“Breath” ahi a, Pu Chinzam tombing dictionary in, “Nakna (Huih diklut a khah
pawt zelna)” a chi hi. Tualeh hih kammal pen Thuhilhna laibu ah
“Vanity-Bangmahlou” chi in a kiletkhia a, 38-vei saang a tawmzaw lou zakh in a
om hi.
Thuhilhna laibu ah “Vanity” chih kammal pen “Bangmah lou” chi in na
kiletkhia lezong, a gennop chii nih a om a, a khatna ahihleh, “Kisatheitak a
omna or kilatna” ahi a, a nihna pen “Bangmahlou” ahi. Hih in a gennop pen
ahihleh “Kisaktheihna in phattuamna a neikei,” chih ahi.
Kain
min in hinna pen Pasian a hung kipan ahihna a hung hilh a, Abel min in hinna
pen a tom mahmah hi, chih a hung hilh hi.
Tapa taak pen ahih dungzui in Kain pen a
manpha diak a, hilezong a khelhna ziak in a manphat zousiah a mansuah a,
tuachiin Seth in ama mun diing a luah hi (Siamc 4:25). Hichibang sim in,
Abraham tapa taak, Ismael zong nusiat ahi a, Isaac in deihsakna a ngahzaw hi.
Isaac tapa taak Esau ahi a, hilezong Jakob ziak a nual ahi. Jakob tapa taak
Reuben hilezong, Joseph tapa tegeel ziak a nual ahi (Siamc 49:3–4; 1 Chron.
5:1–2; Siamc 48:8–22).
Tualeh Siamchiilna laibu ah sanggam
kimelmakna pen a paidan taangpi hileh kilawm bangtak in, Ismael in Isaac a dou
a, Esau in Jakob, Joseph zong a sanggamte’n a dou uh hi. Mihinghte lak a
khelhna a lut a kipan in innkuan sung ah kituahlouhna (dysfunctional) leh
innkuan kisiatna a om a, hih pen Toupa Pasian bek in a lemtuak thei hi.
Siamc 4:2b. Nasepna: Adam
in a tapa tegeel a hung khanlet dungzui un, nna a semsak a, tuachiin ama’h
tegeel in, lunglutna tuam tuak a hung nei uh hi. Hichibang a siamna tuam tuak
nei ahihna uah, a u-zaw Kain pen lou-bawlmi a hung hi a, Abel ahihleh
gan-khawimi a hung suak hi. Tualeh amah bang in Abraham, Isaac, Jakob leh a
tapate baan ah Mosi leh David zong gan-khawimi ahi uh hi.
Adam in a tapa tegeel nasem in a chiil in,
bangziak a nasep poimawh ahia chih a hilhna ah, “Nasep kichi pen Pasian tawh
pankhawmna leh sepkhawmna ahi” (Siamc 1:26-31), a chih ngei diing a taksan-huai
hi.
Nasep kichi pen, khelhna ziak a Pasian a
kipan a gawtna ahikei hi; Adam leh Evi in, Eden huan a khelhna a, a puuk masanglai
un nna a sem thamta uh hi. Nasep kichi pen Pasian tawh pangkhawm a, Ama sil
siamte, Ama thupina diing leh mi dangte hoihna hi diing a zak na diing a,
mihingte hamphatna ahi hi. (See Col. 3:22–23; 1 Thess. 4:11–12; Eccl. 9:10.
Bible ah mithadah, mi dang in ama
poimawhte a piak diing uh ngak a omte kigenphatna a omkei hi (2 Thess. 3:6–15).
Jesu’n a nna taktak pen a sep masanglai in carpenter nna asem hi (Mark 6:3).
Paul in zong a khualzin kawmkawm in innbawlna nna a sem hi (Acts 18:1–3).
Tulai a ei Khristiante’n nna i sep ua
ahihleh, nekzonna leh kilawhna chiang bek a bi-khiah in nna i semkei uh hi. Nna
i sepna ziak uh ahihleh Pasian in i lamlian zuih diing ua a na bawl, Amah tawh
pangkhawm a Ama nna i sepna uh leh midangte a diing a i sepna uh ahi a, hua pen
Pasian tawisaan ahihna diing ahi hi (1 Cor. 10:31).
Siamc 4:3-5. Kain leh Abel Kithoihna
Silpiak: Pasian in Adam leh Evi leh a tate uh, Kain leh Abel
kiang a, kithoihna silpiak aap diingdan leh biakna piak diingdante a hilhna
thu, Bible ah tangtak in kimu ei lezong, Siamc 3:21 na a, Pasian in Adam leh
Evi a diing a ganta khat gou a, hua ganta tungtawn a, a puansilh diing uh a
bawlsak hunlai a, kithoihna silpiakte tungtawn a Amah biak diing ahihdan a na
hilh hi diing a gintat hi. Aziak ahihleh biakna diktak pen Amah a kipan a zil a
ngai a, tualeh Amah kiang tunna diing lampi, Amah-mah in a hung hilh a ngai hi.
Kain leh Abel in kithoihna silpiak maitaam,
Pasian kiang ah a aap tuak uh hi. Pasian in Abel kithoihna silpiak maitaam
pomsak in, Kain maitaam a pomsak kei hi. Kain kithoihna silpiak maitaam pen a
silpiak ziak a kipomsaklou ahikei a, Kain ziak a kipomlou ahi; aziak pen “Pasian
lam ah a
lungtang
a dikkei hi,” chi a gen in a om hi.
Tualeh kum bangzah hiam nung in, Mosi daan
ah an leh theigah silpiakte taklat in a om a (Siamp 2; Daan 26:1–11), tua in, a
chiil a kipan in Kain kithoihna silpiak maitaam pen a maitaam a diklou ahikei
a, pomtheihlouh chi-zong ahikei chih ginna a hung neisak hi. Hichibang ahihziak
in Kain in Belaam gou henla, a sisan tawh kithoihna maitaam bawl henla
hilezong, a lungtang a diklouh ziak in pom ahikei diing hi.
Abel ahihleh Pasian lam a, a lungtang a
dik ziak in or ginna neitak a nna a sep ziak in, Pasian in a maitaam silpiak
kithoihna maitaam a pomsak hi; tualeh Abel silpiak Pasian in a pomsakna
kilatdan pen, Siamp 9:24; 1Kum 18:38; 1Khang 28:26 nate tungtawn in, vaan pan a
meikuang in maitaam a kikoih kithoihna silpiak sa pen a haaltum or a kaaktum hi
diing a gintat ahi. Tualeh Abel silpiak pen Heb 11:4 na tungtawn in “Ginna in”
a chi a, hih ginna nasep pen Pasian in a pomsak hi.
Abel in a maitaam silpiak diing in a
neihsate lak ah, a hoih penpen a hung tawi hi; hih pen ginna tungtawn a Pasian
lungtang zonna mizia ahi a, hichibang mizia pen Kain ah a omkei hi.
Tua chiin Kain a heh mahmah a, a mai a
mual dikdek hi.

Comments
Post a Comment