TONGKUP-ZAITHA BIBLE STUDY.

 

✍️ Pastor Thangdoulal Suantak 


Text : Siamc 14:13-16

Thupi : Abraham leh Gaal-haat Kumpi Lite Kidouna!


Taangteel : Ama'n gaalte dou diing in a mite, zanlai in, a pawl-pawl in a khen a, Damaska khopi mallam pang a om Hobah tan ama'uhte a delh ua, a zou gawp uh hi (Siamc 14:15).


Thupatna

Thangkhal Baptist Church, Siam

chiilbu Hilhchetna 2025 kum a in, “Genesis kichi Thubul, sil zousiah kipatna chihna ahi,” a chihbang in Genesis ah sil kipanthak muh diing tampi a om a, hua tampite lak ah, tutung a i sinlai diing uh zong khat ahi. Hebrew pasal khat in gaal-haat Kumpi lite a zohdan lamdangtak sin diing in i simmun ah a lut diing hi. 


Siamc. 14:13. Abraham Lunggel (attitude):


 Abraham in Lot pen, gaal-hingmat a kaihmang ahita chih thu a zaak dong, hih leitung kumpite kuate (9) kidouna ah a vapangkei a, hilezong a zaak a kipan in kidou diing in a kisapai hi. Hisung ah Abraham pen a tuam in om lezong, a kituamkoih ahikei hi; a zaleen leh kuamah tung a ki-ngalou (independent) ahi a, ngaihsaklou hiam lunglutpihlou (indifferent) hiam chihna ahi tuamkei hi. Tuanaaksang in Abraham in khotualmi nam neu (sheikte) pankhawmpih a nei hi (Siamc. 14:13).


Hichih hunlai in amah pen “Hebrewmi Abraham” ahi a (t.13), hua pen “Pulam mipa, tualsung ki-ukna a mundet neiloupa,” chihna ahi. Tualeh amah pen “Abraham mi lungkhauhpa zong ahikei a, gamsung a mikhual leh khualzinpa,” ahi hi; hih pen Abraham dinmun ahihlai in, Abraham pen, bangmah bawllou in a mawk-om sawmkei hi.


Gingtute’n zong i ginna khualzinna uh hih leitung ah, gingloute tawh kituakloupi a hakkol puakkhawm louh diing ahi (2Kor. 6:14—7:1), i puakkhawm ua ahihleh ama’uhte thunun in i omkha diing uh hi. Haksatna thuak mi na muhleh, panpih masalou in a tanchin uh dong masa pialpual kei in (Luke 10:25–37; Gal. 6:10). Kipumpiaktak a nasepna pen, Khrist itna, mi dangte kiang a lahna chi-khat ahi (Matt. 5:16). Leitung hinkhua a buaina taangpite i kituakpih kei uhleh, leitung mite’n Chi i hihna uh leh Leitung Vaak i hihna uh bangchi in a muthei diing ua?


Etsakna: Joseph in Egipt ah nna a sem a, tuachiin Pasian in amah pen Judah namte leh a innkuante kepbittu in a zangh hi. Nehemiah in Pasian theiloute lak ah nna a sem a, tuachiin hua Pasian theilou kimpipa thuneihna leh hauhsaknate zang in, Pasian in Jerusalem kulhpi, Nehemiah a lamthaksak hi.


Esther ahihleh Judah numei ahi a, gentel kumpi tawh kiteengnu ahi, hitalezong Pasian in amahnu tungtawn in, manthat diing bek mabaan nei Judah namte a kembit hi. Daniel zong Babulon ah, kumpi innpi a vaihawmtute panpih in nna tampi a semkhia a, hitalezong Pasian in amah a zang hi. Eite’n zong, sil tuamtuamte a i lawhchin theih na diing ua, hun tuamtuam a mi tuamtuamte tawh pankhawmdan i siam uh a ngai hi; hitalezong bangkim pen Pasian thupina kilatna diing ahih diinglam pen mangngilh louh diing ahi.


Abraham in itna tawh Lot a kem a, hua pen deihteelna masa a piakna ah muhtheih in a om a (Siamc. 134:9), tualeh Lot hunkhia diing a, kumpite dou a, a kuanna ah zong a kilang hi. Hichibang ahihlai in Lot in Abraham a khotuahlam muh in a omkei a, huale-malak in Lot in Abraham a naasakzaw hi; hitalezong Abraham a diing in Lot pen a sanggam (Siamc. 14:16) ahi a, tuachiin sanggam itna tawh Abraham in Lot a kem a, gilou pen hoihna in a zou hi (Rom. 12:17–21; Gal. 6:1–2). 


Siamc. 14:14. Abraham Gaalkaapte: Lemna leh muanna deih tawntung mi hilezong, Abraham pen kidou diing a kigaalthuamsa in a om gige hi. Amah pen a mimal hamphatna diing zong leh mahni angsungkhualna ziak a kipat sawm ahikei a, Lot a itna ziak leh a panpih utna ziak bek ahi. Abraham gaalkaapte mizia ngaihtuah lechin, kha-lam sil ahihkeileh ginna in leitung silte a zohdan na muthei diing hi. Abraham gaalkaapte tungtaang i ensuk diing hi.


1. Ama’uhte ahihleh Abraham innsung a piangte ahi uh hi: Kha-lam leh ginna neitak a gen diing hilehang, hih tanchin in, “Pasian a piang zousiah in leitung a zou hi” (1Jn. 5:4), chih a hung theikhiasak hi. I pian masakna un Abraham ta a hung suah a, hilezong i piankiikna un eite Pasian ta ahung suah a, tualeh Jesu Khrist pen a gualzoupa a suah hi.

Ama’n a gaalte a unpi un a zou siang a (Eph. 1:19–23), tualeh a gualzohna pen amah taksang a muang zousiah kiang ah a hawmsawn hi. “Pasian a piang taphot in leitung a zou a, tualeh hih leitung tung a gual zohna pen, i ginna uh ahi,” (1Jn. 5:4).


2. Ama’uhte a Kigaalthuamsa ahi uh hi: Kidouna a gaalte zohna diing in haangsanna leh phatuamngaihna bek a hunkei hi: vanzak hiam-hei hoihtak neih a, zaksiam zong a poimawh mahmah hi. Khristian gaalkaapte pen Pasian gaalthuam namkim a kithuam diingte leh Pasian hung poiak kha gaaldouna vanhzakte i zak ngeingei diing uh ahi (Eph. 6:10–18). Kha a kigaalthuam diingte i hi ua, si-le-sa a kithuam diingte i hikei uh hi (2Kor. 10:3–5), huate ahihleh Kha Siangthou silbawl theihna tungtawn a i zak diing uh ahi. Eite a diing in Pasian Thu leh Thu-ngetna pen i gaalthuam uh hoih pen ahi a (Acts 6:4), hua pen ginna a zakh diing ahi.


3. Kisinsate Ahi Uh: Gaalthuamte leh vanzakte bangzahta in hoih lezong, a kisinsiamsate ahihkei uhleh, baihlamtak a zoh in a om veve diing uh hi. Hichibang ahih ziak in Tualsung Saptuam in, Pasian mite kiang ah, Bible zak diingdante, thu-ngetna hun zak diingdante, meelmate meel, theihtheih diingdante theisiam a, Khrist gaalkaap, thupiak zuihsiamte hih diingdante sinsakna piak pen (2 Tim. 3:16–17), tuppi pente lak a khat bang in i nei uh hi. 

Na hutdamna buupa in nang teekteek a hung sinsak nuam a, mi bukimtak a hung suah nuam hi (Heb. 13:20–21). Kidouna a gaal i zohkei khaak leh, hua pen i khuttawi hoihlouh ziak leh i buupa lemgeelna a hoihkei chihna zong a hituankei a, gaalkaapte lak ah taaksap banghiam a om chihna ahizaw hi. 


4. Ama’un a Lamkaipa uh Muang Uh: Abraham leh a pankhawmpih teng in, meelma kumpi lite lamdangtak a dou a, a zohna diing un, miles 120 a delh uh a ngai hi. Hichih hunlai in Abraham in Toupa lamlahna kichiantak in a mu a, tuachiin a lamkaihna muang a zuite ahihleh ginna a mi gualzoute a suak uh hi. Hih pen ginna gualzohna ahihna kichetna mahmah ahihleh, Pasian mite in a meelmate uh a zoh diing ua ahihleh, Toupa a muan diing un, a thupiakte a zuih diing uh ahi. Hih pen Joshua in gam chiam a zohna leh David in Israel meelmate a zohna ah zong a kichian a, hichibang mah a Saptuamte’n zong, i tuni meelma uh i dou diing uh ahi. Hih ahihleh Kha gaamdouna ahi.


5. Ama’uhte Kipumkhat Uh: Ama’uhte lak ah, a pawl-pawl a kikhen tuamna a omkei a, pawl-thum lamkai zong thum chihbang ahikei hi; gaalkaap pawl-khat ahi ua, Abraham bek in ama’uhte tung ah vai a hawm hi.

Pasian mite zong, tuni in itna ah kipumkhat uh henla hileh bangchibang gualzohna a ngah diing ua! “Khristian gaalkaapte aw, gaaldou diing kuan un,” chih laa i sak chiang ua, ei a gaalkaapte i hihdan uh kitheiloute, training hoihtak la a, Khrist thupiakna bangbang a kuankhia diingte i hihlam uh kitheiloute, na kihikha zeel in, poimawhmah hi. 


6. Ama’un Lungsim Kibang Nei Uh: Ama’uhte tupna ahihleh a mimal hamphatna diing chihbang ahikei (Gen. 14:22–23) a, hilezong saltaangte suahtaatna diing a meelmate zoh diing, chih ahi hi. Gaalkaap mi lungsim thuap neihte’n, gaal a lel ut mahmah uh, a kichi hi. Hilezong hichi mite’n a lungsim un gaal a zou masa zeel uh hi. Pasian Laisiangthou in, “Gaalkaap hi diing a teelpa a kipahsak theihna diing in; gaalkaap kuamah kidoulai in hih damsung khuasaknate in a kibuaisak ngaikei hi,” (2Thi. 2:4).

Joshua bung 7na a Akan tanchin, Vaihawmte bung 13-16 na a Samson tanchin leh 1Samuel bung 15na a Saul tanchin ngaihtuah inla, en lechin na muchian mai diing hi.


Siamc. 14:15-16. Abraham Gualzohna: Hisung a apawl-pawl a kikhente i muhte uh ahihleh hihna kibang, a lamkai tuam omlou leh ama’uhte tung a vaihawm pen Abraham bek mah ahi.


Hobah: Hobah ahihleh Damaskas mallampang a om khopi khat ahi a, amin pen “Mun simtham, kibukna diing mun” chihna ahi.


Abraham leh a pankhawmpihte a haat mahmah ua, a gaalte uh mile 100 lambang a delh nung un, a pha ua, tuachiin a gaalte uh dou in a zou gawp uh hi. Hichih hunlaitak in a gaalte uh sal a, a na kaih uh mite a suah zaleen ua, a gaalsuh vanh puak zousiah uh zong a suhsak kiik uh hi. 


Abraham leh a leitung sanggampa Lot in, innlam a hung kileh kawm un houlimna a nei uai? Ahihkeileh Lot in haksatak a, a omlai a Abraham in a vahutkhiat ziak in a houpih samdiai? Ahihkeilehlah, Abraham in a vahutkhit khit in Lot in Abraham kiang ah kamchiam a neikha mahdeh aw? Hih dongnate dawnna pen eite kiang ah a omkei a, hilezong i theihsun uh hih ahi: Pasian thuhilhna/ phawk-hilhna leh gaal-hingmat ahihna pan a, Toupa’n a hutkhiatna tungtawn a Lot tung a, a hoihnate ziak in Lot in bangmah a bawlkei a, a silbawlte ah khial kisakna zong a neikei hi (Luke 15:14–19; Rom. 2:4); hilezong kisiik le-malak in Lot Sodom ah a kileh kiik zawsawp hi.


Tu a kipan beek a Abraham kiang a, a om a, Abraham Pasian mah a biak a, maitaam hinkhua a patthak sam diing hi a, hilezong khelhna khuukpi mah a lut diing a teelzawta hi. Alexander Whyte kichipa in, classic Bible characters chih thu a gelhna ah, “Abraham pen mi gin-omte pa ahi,” a na chi hi. Hilezong a sanggampa Lot pen hua-bang ahikei a, ginna a gaaldoudan siamlou, ginna lamzawtdan theilou leh leitung ngaina mite pa bang hial a gen in a omzawta hi.

Comments

Popular posts from this blog

Damlai Gawtmun

TONGKUP-ZAITHA

ETTONTAAK, LARA DUTTA-TE NUPA