GENESIS/ SIAMCHIILBU HILHCHETNA (E-007) 09-03-2025.
SIMMUN
7
Text : Siamc 2:10-17
Thupi : Eden Luite leh Adam Mohpuakna
Taangvom : Tua huan buak kawt diing in Eden a
kipan
in lui khat a luang a, hua mun a pan in tua
lui a kaa li a kisuah hi.
Siamc 2:10
Thupatna
Tuni a i simmun uh Tui tawh kisai ahihna
ah, Bible in Tui a gen chiang in bangchibang in a na gen a? chih pen lungsim ah
a om hi. TBC (ABA) 2Peter Hilhchianbu in, tui tawh kisai a na genna khat ah,
“Tui a kipan in leitung bawlkhiat ahi a, tui mah in leitung kivak in kikem a,
leitung leh tui in kisaina lianpi nei hi,” na chi hi. Tualeh Bible in tui a
chih chiang in, (1) Pasian thu, (2) Pasian hutdamna (3) Halhthakna (4) Pasian
thupha leh vaangbuakna (5) Pasian thuchiam leh itna tullou, chihte genna ahi
taangpi a, hitenglou zong a omlai hi. Hiteng lungsim a nei kawm in Eden luite i
en diing uh hi.
Siamc 2:10-12. Eden Lui khatna, Pishon: Eden
luite ahihleh a kimawk gen ahikei a, a tak a om lui ahi. Hih luite ahihleh
leitung a om silte a diing a hinna petu zong ahi.
Pishon Lui ahihleh “khamh omna, Havilah
gam pumpi a luang pen ahi; tualeh tua gam a khamh omte khamh hoih ahi; bdeliam
leh onik suang a om hi,” chi in Bible ah i mu uh hi. Havilah kichi pen Arabia
ahi a, tuachiin hih Pishon lui pen Arabia gam laizang a om thaangdawn pan a
luang lui pen hi diing a gingmawh mi a om a, hilezong a taktak pen kithei chian
zoulou hi.
Tualeh Pishon lui tawh kisai a David E. Pratte
in a genna ah, “Hih lui, Arabia gam a na luang a, na kangta dan a satellite
imaginary a kilang pen bang ahihkhak leh, a kanna or a luan nawnlouhna pen kum
4000 vaal bang ahi thamta diing hi,” a chi hi. Hilezong hua satellite in a muh
lui lampi pen, lui taktak ahih leh hihlouh kichian tuanlou hi.
Eite a diing a theihnop pen ahihleh, Eden
huan a kipan in lui khat a luang a, hua pen kali a kisuah a, a khatna ahihleh
Pishon lui ahi a, hua pen Havilah (Arabia) gam a luang ahi.
Siamc 2:13. Gihon lui:
Hih Gihon lui zong Pishon lui tawh kibang a theihkhiat taktak zohlouh ahi. A
luanna pen Kush gam ahi. Kush ahihleh Ethiopia kichi pen mah ahi. Tualeh tulai
in Ethiopia gam a luang lui, Tigris leh Eufratis tawh kainai muh diing a omkei
hi. Hibang ahihlai in Waldrons kichipa in, “Kush ahihleh Black Sea kiim a om
ahi ngei diing hi,” a chi hi.
Tuni a Pishon lui leh Gihon luite a kimuh
zohlouhna ziak hi ngei diing a kigen thupi pen ahihleh Noah hunlai a tuiziin
ahi. Noah hunlai a tuiziin in leitung pumpi a tupmangna pen in Eden luite lak
ah amasa nihte a liahmang a, tualeh Eden huan na-ngawn zong tuiziin ziak a kimu
zoulou hi diing a, ngaihdan nei pawl om hi.
Siamc 2:14. Tigris & Eufratis Lui: “Tua
lui thumna pen Tigris ahi a, Assiria suahlam ah a luang hi. Tualeh tua lui lina
pen Eufratis ahi,” chih pen Bible a i muhdan uh ahi.
Tigris pen Hiddekel zong a kichi hi.
Tuachiin Assyria suahlam ah a luang hi.
Greek haam a Eufratis meaning ahihleh
“Sweet water- Tui khum” chihna ahi. Hih lui pen Siamc 2:14 an lui na chihta
lezong, a luanna lam a Guunpi a kichi zaw hi. Tuachiin hih guunpi (the great
river) pen naak Turkey ahi a, tuachiang in Turkey, Syria, Iraq, Saudia Arabia,
Kuwait gamte ah a luangsuak hi. Hih guun pen mi tampite a diing a khosak,
nekzonna leh a nek uh tui poimawhtak ahihziak in ‘Gold water’ chi in a min
diing a na phuahsak uh hi. Tuachiang in a luang zeel a, Kara Su (black water)
leh Murat River luankhum in Turkish, Murat Nehri, Armenian lam a luangsuak in
khanglam gam a Murat River a valuankhum hi.
TBC (ABA) Kilakna Hilhchianbu in, “Hih lui
pen Rome kumpi toh kisai in (Israelte) suahlam gamgi ahi a, tualeh Pasian in
Abraham kiang a a gamchiam toh kisai in hih tuipi pen Israel suahlam gamgi ahi
(Gen. 15:18; Deut. 1:7, 11:24; Josh. 1:4).
Eufratis guunpi a kan diing thu, Bible ah
muhtheih in a om a, huate ahihleh Is. 11:15; Zech. 10:11.
Hih Guunpi pen Ararat mual vukkhal lak a
pat hung kipan in mel 1800 a luan nung in, Persian Gulf ah abei hi. Hih lui pen
North West a kipan in South West ah a bei hi. Tuaziak in Middle east a diing in
Lui saupen ahihziak in Euphrates Guunpi (the great Euphrates) kichi hi.
Hih lui pen tulai in Turkey gam ah a om
hi. Eufratis luipi pang ah sehnel gam a om a, tua pen Zagros mual, Iran tawh
kipehmat suak ahi. Kilakna 9:14-16 in a na genbang in, Eufrate lui pang pen
vaantungmi lite kihenna mun ahi a, ama’uhte a kikhakkhiat in leitung ah mihing
sehthum suah sehkhat a that uh hi. Hih lui pen tumlam leh suahlam kigamgiitna
ahi,” a na chi a, dik mahmah diing in i ngaihsun uh hi.
Siamc 2:15. Khou leh kem:
Pasian in Adam sep diing a gotna pen, a huan bawlsa khou a kep diing ahi.
Evangelical Literature Service kichite laibu, “Almighty God” kichi ah, Pasian
pen loubawlmi/ huanbawlmi ahi- God the Gardenner,” a na chi hi. Pasian pen, i
muh kipatna uh Bible ah, i muh pat ua kipan or i theih pat ua kipan a banghiam
bawl khat nei tawntung ahihbang in, mihingte zong, nna sem diing in leitung ah
a omsak hi.
Tu a i muh uh Adam mawhpuakna ahihleh mi
taangpite ngaihdan ah huan khou leh kem diing chih ahi a, hih pen loubawlna
(Argriculture) lamsang genna in ki-ngaihsun taangpi hi. Hilezong hoihtak a
study a kibawlna ah, hih pen loubawlna lam tawh kisai khakna neilou in a kigen
hi. A tomlam a gen in, Eden huan pen mun siangthou, Pasian in khelhna neilou
Adam a omsakna pen, Ama nna siangthou tak a sem diing a a deihna ziak ahi; Adam
khelhna a, a puuktak in Eden huan a kipan a nawhkhiat ahi. Tuaziak in hih “Khou
leh kem” chih in a taklat ut pen ahihleh, Argriculture (loubawlna) lam hilou in
Priestly service (Siampina nna) tawh a kisai zaw hi; Tua ahihziak in, “Khou leh
kem” i chih uh pen, Pasian nna leh silte hoihtak a etkol diing ahi a, hih pen
mihing in Pasian nna a sepna (human service to God) ahi, chih pen i thukhitna
uh ahi hi.
Siamc 2:16-17. Sia leh Pha theihna
Singkung Neklouh Diing Ahi: Pasian in Eden huan
siangthou a, Adam a koihlai a, Adam sep diing a piakna kichiantak a gelh in
omkei lezong, Pasian Laisiangthou a i muhbang un, “Khou leh Kem” diing ahi masa
a, tuachiang in tua Huan Siangthou sung, laizangtak a om “Sia leh Pha theihna singkung
a kipan a, a gahte a neklouh diing,” chih ahi.
Adam mohpuakna masa pen, lungsim leh
tha-le-zung zang a Eden huan hoihtak a etkol diing ahi a, tu’n a nihna ah,
nekna a kideek-theihna mohpuakna piak in a om hi. Hih pen mihing in ama utna
zang a, Pasian thu a muanhuaitak a, a om diing leh a Pasian a it tawntung diing
tupna ahi a, hih pen Pasian in mihingte a etkhiatna (test) zong ahi hi.
Tualeh Pasian in Adam kiang ah, “Sia leh
pha theihna singkung gah na neklouh diing ahi, aziak pen, na nek leh, na nek ni
mah in na si diing hi,” a chi hi. Hichibang ahihlai in Satan in Siamc 3:4 ah,
“Na sikei diing uh” a chi hi.
Hilaitak a sih diing leh sihlouh diing
tawh kisai thu i theihsiam na diing un, Bible a kigen sihnate i en zual diing
hi.
Bible ah sihna chii-3 muhtheih in a om hi;
(1) Taksa a sihna, hih pen taksa leh kha kikhenna ahi; (2) kha a sihna, hih pen
mimaltak a Pasian tawh kikhenna ahi; (3) taangtawn sihna, Kil. 20:10, 14, na a
i muhbang un, sih nihna zong a kichi a, taangtawn a Pasian tawh kikhen
tawntungna ahi hi.
Hih sihna thumte lak ah, a khatna tawh
Satan in Adam leh a zi a vakheem hi.

Comments
Post a Comment