Phatna leh Biakna
“Pasian ahihleh kha ahi a, a bia mite’n kha leh
thutak a a biak diing uh ahi”-john 4:24
Thupatna:
Tulai in Pasian phatdan a tuamtuam
tampi a om a, i theih ngai leh i muh ngailouh uh biakpiakna muhthak diing leh
theihthak diing a nisial phial in omta hi. Sahkhua dangdangte genlouh Khristian
sahkhua zuite nasan in zong, eima eima saptuam paidan (thugin) dungzui in Phatna
leh Biakpiakna
dante a kinei chiatta hi. Tua ahihziak in phatna/biakpiakna diktak bang
chi neihtheih diing e? chih mi tamtakte lunggel ahita hi.
Bible in, “1 Toupa phat un! Pasian a mun siangthou ah phat
unla;
huihkhua a a vangletna ah amah phat
un! 2 A silbawl thupitakte ziak
in amah phat unla; tehpihbei a a vangletna tawh kituak in Amah phat
un! 3 Pêngkul ging tawh amah phat
unla; tumging guisawmnei leh gawsemte tawh amah phat un! 4 Laam leh khuangta bekthawh in
amah phat
unla; tumging guineite leh theilee in amah phat un! 5 Sikdaak-tahtuah ging zuazuate tawh amah phat unla; sik tahtuah
gin-ngaihte tawh amah phat un! 6 A nak thei zousiah in Toupa phat uhen! Toupa phat
un!” (Laate 150: 1-6) in a na chi ahih man in phatna omdante enthak ni:
Kha tawh Pasian phatna,
Hinna tawh Pasian phatna leh
Pumpi tawh Pasian phatnate Bible ah
kimuthei hi.
Pasian thu in a
gen bang in, “Na kha uh leh, na hinna (lungsim) uh leh na taksa
(pumpi)
uh, i Toupa hung pai chiang a gensiatbei diing in….” (1Thes. 5:23) a na chih
bang in mihingte pen, thum gawm khat: Kha, Hinna, leh Pumpi nei a bawl i hi uh
hi.
I Kha
uh ahihleh a piangthak pen ahi a, Pasian Kha Siangthou teenna ahi hi. I Hinna
uh pen, I lungsim uh leh, I thathohnana uh, kilawpna hung pia pen ahi. Tualeh I
Pumpi
uh pen, leitang ahi a, leitung a hung hingsakthei pen ahi. (Leitang I hihziak
ua leitung a hing leh dam a omthei I hi uh hi).
Eite pen, Laate
103:1na a Kumpi David genbang a, i pumpi uh, i kha uh, leh i hinna ua Pasian
phat diingte i hi uh hi. Thukhunthak ah zong, “Na pumpi uh leh na kha uh
tawh Pasian phat un, huate pen Pasian a ahi,” (1Kor 6:20) a na chi hi.
Akhoi-abang
hitaleh, phatna tawh kisai a theihna kichianzaw i neihna diing un hih a nuai a
thugualte en in, thusuutna i nei diing uh hi.
1. KHA TAWH PASIAN PHATNA:
John
4:23 Hinanleh ahun hung
tung ding ahita, tu mahmah in zong atung hi, hua hun chiangin abe taktak ten
Kha leh thutak in Pa abe-ding uhi, aziak pen Pa in hibang mi Amah be-ding a zong
hi. 24 Pasian
ahihleh kha ahi a, abia miten Kha leh thutak a abiak ding uh ahi,
achi hi.
Hih Kha tawh Pasian Phatna pen, tu dong a
biakna paidante hikhalou ahi- Laisiangthou Thukhunlui hi-in Thukhunthak
hitaleh, Pasian I biak diing dan uh tangtak a hung hilhna ahihke’h a kigenna, Kha
leh Thutak, chihlouh a omkei hi. Saptuam khenkhat in Pasian biak
diingdan ama’uh saptuam ah a septuam ua, tuate ahihleh; Mipi laa sak khawmnate,
Bible simnate, Khuailu veivaak detnate, Gimnamtui haalnate, Bukimtheihna diing
a bang hiam koihnate, Thukhunte, Zem tuamtuamte, Maitaam leh Sil chii tuamtuam,
Upate leh Pastorte, Evangelistte, Missionaryte kizep diing dante a nei ua,
mipite’n lah Nipini Puansilh a nei tuam uh hi. Baptist saptuamte’n a taangpi
in Biakna laa sak khawmna leh thugenna (sermon) chihte a paipih deuh ua,
tumging tuamtuamte zang in Pasian biakna a nei uh hi.
Hih a tung a i gen uh biakna dante pen,
saptuam in zuih diing a a bawlthoh biakna, eima hihtheihdan tawh kituak a
kizakna, tumging siamte tumginglam ah, laa siamte laa sakna lam a i kizakdante
uh ahi a, hihte pen Biak-inn sung kizaknate ahi. Kha leh Thutak a Pasian
phatna pen hibangte hikhalou hi.
2.
HINNA (Lungsim, Utna, Thathohna) TAWH PASIAN PHATNA:
“Ka hinna aw, Toupa phat
inla, ka sung a om tengteng aw, a min siangthou phat un,” Laate 103:1.
Eite pen,
thathohna/kilawpna neithei mihingte i hihziak un Pasian in i hinna uh Amah
phatna a dim diing in deih hi. Biakpiakna diing in tumgingte poimawh masapen kei lezong, a chii (thu) a
diing a lei (hinna) bawl masa or a lou khou masatu ahi.
2Kumpite 3:15; “Hilezong, tumging tumsiam khat hung zawhpih un,” a
chi hi.Tua tumging tumsiam in tumging a tum leh, Toupa sil bawltheihna a tung
ah a hung om hi.”
Tumging i chih uh
leitung a sil bawltheitak leh mite thuzawhthei, a thakhauh mahmah silk hat
ahihziak in, Star Spangled Banner
chihte, Seregamapa chihte, leh ei gam
a band khenkhatte bang, ama’uh hunlai in a minthang mahmah uh hi (Mite hinna
(lungsim, utna, thathohna) zou gawp ngiingeei chihna ahi). Tua ahihziak in
Setan in gamtat hoihlou (Pasian thukhun khengval a gamtatna) a mite kaihlutna
diing in pilvangtak in zang hi.
Saptuam sung ah
zong, hinna a thathohna /kilawpna pen kha-mitna or Pasian kha ompihna tanna dan
a ngai in, tamveipi i theikhial uh hi. Tumging tawh kisai a chiindan khenkhat
ahihleh, kha-mitna dan in kimukhial thei hi. Tualeh kha-mitna hibang diing ahi
chi a Pasian in a na guat bangmah omlou ahihlam kitheilou kha-zel mawk hi.
Biakna late hi-in Pasian it late hitalezong, laa kihotte, laa nguuite, leh
Southern gospelte hita le-uh zong, Pasian tapna leh ompihna pen, kha leh thutak
ah chihlouh in omlou hi.
Sap laa sa
minthang, Southern Gospel Band, Hill Songs, Brownsville Music Band, Bill
Gaither, Fred Smith, leh Sunshine Boys, i chihte uh zong, kha leh thutak a
Pasian i biak theih na diing ua a lei (Hinna: lungsim, utna, thathohna) khou
masa leh bawlte ahi uh hi. Saptuam lamkai minthang Lyle Shaller in, “Tulai
saptuam sungte ah, thuginpi panna diing mun ah tumgingte a pangta hi,” chi-a a
gen bang sim in, saptuam tamzawte ah, i biakna neihdante uh i kilasawn ua,
kikhop chiang a i vaiguan paidante hibang diing hikei, hibang diing hizaw, chih
bang a tam mahmah hi. Hibang ahih ziak in, Saptuam khenkhat in “Traditional
Service, leh Contemporary Service,” a neihlawh uh hi.
“Tuachi`n Jesu`n akiang
uah, ‘Tuaziak in laigelhmi van-gam hilh a om zousiah, innneipa a
goubawm a kipan a sillui leh silthak hung pholhkhe bang ahi,’
achi hi.”
Biakna
tawh kisai in khenkhatte’n Pasian it late, Biakna late, Laa Siangthoute pen,
saktaak i sakei ua, halhthakna laa, laa tom, laamtheih paina diing laate i deih
bawlzaw uh hi. Tuaziak in i laa sak utte uh a kibang kimkei hi. Hilezong a
taktak a chih in, Pasian phatna laate leh tumgingte i neih uh sil hamphat huai
mahmah khat ahi a, tualeh hoih i sak chiat uh leh I deih chiat diing uh ka
taksang hi. Hitalezong, “Kha leh Thutak” a Pasian biakna pen, ei
utdan, ei kilawpdan, ei hoihsakdan bang ahikei a, Pasian hoihsakdan, deihdan,
leh utdan biakna a hizaw hi.
3. Taksa tawh Pasian Phatna:
I taksa uh pen, phatna leh biakna vanzak
manpha a hih diing ahi. Hih tawh kisai thu, Bible in a na hahgen mahmah hi.
Tuate ahihleh hih a nuai a bang ahi:
1. “Mi zousiah aw, na khutte
uh beeng un…” Laate 47:1.
2.
“Kipakna aw tawh Pasian phat in kikou un.” Laate 47:1.
3.
“Aw hungpai un, kuun in i be diing uhi,
4.
Toupa eite hungbawlpa mai ah i khupdin diing uhi!” Laate 95:6.
5.
“Upa sawmnih leh lite pen laltouna tung a tou-pa maiah khupbok in tangtawn
tangtawn a hingjingpa abia,” Kil 4:10
6.
“Ka khutte domsang in na min ka lou diing hi.” Laate 63:4
7.
“Laam leh khuangta bekthawh in amah phat un” Laate 150:4
ETSAKNA:
Barak (HB): Phatna
leh pahtawina lahna diing a khupdinna, kipakpihna, or Salaam bukna- Vai 5:2-3
1.
Yadah (HB): Bante laamtou a phatna/Biakna- Laate 67:3;
107:8,15,21,31.
2.
Towdah (HB): Bante laamtou a phatna- Laate 100.
3.
Shabach (HB): Kam a Phatna Phuanna- Laate 63:3
4.
Halal (HB): Kilahkhiatna or mimaw omdan tawh kibang
phatna- Laate 22:23; 119:164; 1Khang 16:4,7,25,36; Ezra 3:10; Neh 12:24.
5.
Guwl (HB): Lungsim kilawpna ziak a kipumpeina- Zeph
3:17b; 1Khang 15:29; 2Sam 6:14.
6.
Shachah (HB): Khupbok, Bokbak, Tualpuang a kiliik zen
a phatna leh zahna piakna- Laate 29:2; 95:6.
Hibang teng ahihziak in, Biakna in eite
leh Pasian hung kisamatsak hi.
Ngaihtuahna Tawpna:
Vaangam ah laisimna, thungetna, an
ngawlna, Jesu theihpih a panna, leh silpiakte piakna chihte a om nawnkei diing
hi. BANG I BAWLTA DII UAI LE? … “Hua ganhing li, kha gukchiat neite pen a kimkual
leh a sunglam ua mit a dim ahi ua, tualeh ama’un sun leh zan a tawlngalou in: “Siangthou,
siangthou, siangthou, Toupa Pasian bangkim bawlthei, omsa leh omzing leh hung
om diing,”
achi uhi. Hua ganhing lite`n laltouna
tung a tou-pa tangtawn a hingzingpa kiang ah thupina leh zahna pia a kipahthu a
gentak un, upa sawmnih leh lite pen laltouna tung a tou-pa mai ah khupbok
in tangtawn tangtawn a hingzingpa abia ua; tualeh hua laltouna mai ah a lallukhute
uh koihkhia in, “Aw Toupa nang pen, thupinate, zahnate, leh thuneihna
tangtaak na hi, aziak nangman sil zousiah nabawl a, tualeh nangma deihna bang a
siam ahi uh,” achi uhi. Kil. 4:8-11.

Comments
Post a Comment