NAMTE NUAM UH HEN
THU
PATNA
Lungkimna leh lungnopna saang
a poimoh zaw na hinkhua a om bang hiva na chi ei? Gentheihna tuam-tuamte leh i
sil deihte uh i neih theih na ding ua zum leh zah khawk salou a i om teitoi ua,
i pan chiai chuai dante uh na ngaih sut zeel-zeel ei? Na hinkhua zak dan
lamdang nasa ei? Bang ziak a eite hichi ita diing uai le, chih na ngaih sut kha
ngai ei? Ngaih sut ding a poimoh mahmah in ka thei hi.
Mihingte’n leitung a i silbawlte
uh, i gentheihnate tengteng uh, leh I om dan leh hinkhua zakdante tengteng pen
a ki-khai khomna bulpi khat a om a, tua pen lungkimna leh lungnopna
ahi. Hih lungkimna leh lungnopna i neihtheihna ding un, zum huaina tampi i
thuak mual suak uhi. Aziak pen zum huainate mihingte a diing in i gou neihsun
uh ahi a, tualeh hih zumhuainate pen i mihing hin khua uh mizia leh mihihna
zong ahi hi. Etsakna dingin:
1. Ta-le-nau
deihna in mihingte numei leh pasal kaal a zum huai nate apan a hung kideksak
zoukei hi.
2. Gilkialna
in nek-le-dawn zumnate a pan a hung kideksak jou kei hi.
3. Sum-le-pai
deihna in zumloutak in nna (sil) tuamtuam a hung semsak hi. Tualeh hih zumhuainate
apan a hung kideksak zoulou sil tampi a om hi.
Hibang a mihingte’n
zumhuainate zumhuaina a simlou a, lung kimna leh lungnopna i na zon uh ahi.
Hinanleh lungkimna leh lung nopna diktak i mu zoukei uhi. Ajiak pen, eiten
zumhuainate a pan a I na zon ziak uh ahi hi. Hinanleh eite a ding in lampi khat
a omlai a, tua pen Pasian sung ah ahi hi.
Hih Pasian sung a om
lungkimna leh lungnopna mihingte’n I muh ua, i neih ua, i tan ding uh pen Pasian puaknatna leh lung kimna zong
ahi hi. Tuaziak in Pasian in leitung ah, amah lungkimna leh mihingte lungkimna
a kituak theihna ding in a mission (nna sepna) a hung
phutkhia hi.
Tualeh, Mission i chih uh kammal pen ei ham in sawlte
chih na ahi a, Laisiangthou suutdan in hih kammal pen “misio dei” chih a pan a
kilasawn, Pasian sawlte chihna ahi hi. Tuaziak in mission kichi pen, I Bible uh leh I thuginpite uh tawh kituak in ei
mihingte a a hikei a, Pasian a ahi zaw hi. Mihingte’n Pasian mission nna I
seppih uh ahi a, tuaziak in eite pen ‘just
partaker in God’s mission’ (Pasian mission nna sepna a pangte) i hi uhi.
Tuaban ah, ‘Missions’ chih kammal pen ‘pasian nna sepna
diing a sawlkhiatna nna septe,’ chiin I zang ding uhi. Ajiak pen Pasian
(mission) sawlte lak a eite zong i pang uh hi. Hih Pasian mission in atup-le-ngim
pipen ahihleh, Nam zousiah, Ham zousiah,
leh mihing zousiah in, Pasian sung a lungkimna leh nuamna i muh chiat ding
uh ahi a, hih pen Pasian lungkimna leh nuamna zong ahi. Tuaziak in “Namte Nuam Uh Hen” (let the nations be
glad) chih minpua in hih thu ka hung gelh a, Nam zousiah in lungkimna a neih ua,
a lungkimna ua Pasian zong a lungkim theihna diing in, Pasian lungsim zong leh ngaihsut
kom in guntutak in i sim ding uhi.
Lomhkhatna: Leitung a Sil Thupi Thathoh-huai Khatna
Leitung ah sil thupi leh
thathoh-huai a tam in atam a, khat khat a suut a suut seng zawh ding zong a
hikei ding hi. Ajiak pen leitung mihingte deihlam leh thalawpna lamte a
kibangkei a, kei a diing a sil thupi leh thathoh-huaite gen lengh, midangte a
ding in a na hou (simple) mahmah kha ding a, midangte’n zong ama’uh a ding a
sil thupi leh thathoh-huaite gen le-uh, kei a ding in a na-hou (simple) mahmah
kha maithei diing hi. Tuaziak in, hih leitung a sil thupi leh thathoh-huai pen,
ei mihing mit pan a en lou in Pasian mit tawh i et diing uh ahi, chiin I
kichial masa uh hi.
Leitung pumpi a saptuam
(Churches) kichi zousiah in a tup uh leh a ngim uh a thupi penpen bang a diai?,
I chih leh, mi taangpite ngaihdan in missions
ahi kha diing hi. Ajiak pen Pasian nna sepna ahi hi. Hinanleh Saptuam tup leh
ngim pipen missions (Pasian nna sepnate) hilou in Biakpiakna (worship) ahi
hi. Tualeh Pasian nna sepna tuam-tuamte tuni tan in a hing zing hi. Aziak pen Biakpiakna
Pasian piak diing pen a hing tawntung kei hi. Tuaziak in Biakpiakna pen Saptuam
a diing a a thupi penpen leh, a bulpi penpen ahi a, Pasian nasepna tuam-tuamte
(missions) a na hikei hi. Ajiak pen Pasian ahihleh Saptuamte a diing a a bulpi
penpen uh ahi a, mihingte a hikei hi. Hih leitung nite a hung bei chiang, sim
senglouh hutdamta, a tuul a thente’n Pa Pasian lal touna mai a khupdin a amai a
akun chiang un (missions) Pasian nasepna tuam-tuamte a om nawnkei ding hi.
Hinanleh Biakpiakna pen taangtawn, taangtawn in a om den den ding hi.
Tuaziak in, Pasian nna sepna
tuam-tuamte (missions) kuantoh, leh ngim
pipen ahihleh Biakpiakna ahi hi. Biakpiakna kichi, Pasian nna sepna tuam-tuamte
tup leh ngim a hihna ziak pen, Pasian thupina sung a nopsatak a Pasian biakna a
Nam zousiah puaklut ding, chih ahi hi.
Tualeh Pasian nna sepna tuam-tuamte tup leh ngim pipen ahihleh Pasian thupina
leh vaangletna sung a mihonpite lungdamna ahi hi. Laisiangthou in, “Toupan vai
hawm hi. Leitung nuam henla, tuikulh gam zousiah kipak hen” (Sam. 97:1) a chi
a, “Pasian aw, mite’n nang hung phat henla, nam zousiah in nang hung phat hen.
Namte kipak henla, nuam in laa sa uh hen aw” (Sam. 67:3-4) a chi hi.
Biakpiakna pen mission kuantohna laigil penpen ahi a,
biakpiakna tawh Pasian ngaihnatna in, Pasian thugenna (preaching) a piangsak
hi. Aziak pen, leitung mihingte’n i lungsim ua om khalou thute a kimok gen
theikei hi. Tuaziak in biakpiakna tawh Pasian ngaihnatna lou in kuamah in
Pasian thu a hihna bangtak in a genkhe theikei ding hi. Tualeh missionarite’n
zong, biakpiakna leh Pasian ngaihnatna panglou in “Nam teng teng aw Toupa ah
nuam un” achi theikei ding uhi. Kuamah in lungtang a kipan lou in, “Kei Toupa
ah nuam diing hiing… nang ah kipak leh lung nuam ut hi’ing, tungnung pen aw, na
min phat nuam ingh” (Sam. 104:34; 9:2) a chi theikei ding hi. Missions
kipatna leh topna ahihleh Biakpiakna ahi hi. Tuaziak in hih Biakpiakna
pen leitung a sil thupi leh thathoh-huai mahmahte lak a khatna ahi i chi uh hi.
Pasian itna taktak nei a,
eima lung tang akipan a deihthohnate, Saptuam adiing a a pawimoh masa pen ahih
keileh mihing ten Pasian nna asepna uah semtu hoih a loh ngai kei diing ua,
Pasian zong sangtak a pahtawi leh phat in a om kei ding hi. Missions beisak tani hang chi a agen ka
hikei a, hinanleh Pasian thupina thupitak a phat a aom theih na diing a ka gen
ahi zaw hi. Pasian biakna diing a akilawm chiangtan a akibiak chiang, Pasian
biakna pen mei kuang ingh bang diing a, tua biakpiakna mei kuang in (missions)
Pasian nna sepna diing a solkhiakna nna sep tuamtuamte ing salhvak pempom diing
a, tua mission vaak in leitung pumpi, mial nuai a awm mite ing taan vak ding
hi. Tua hun a hung tun diing kaal ngak lahna in ka kipum dim hi.
Pasian ngaihnatna leh
veinatna akiam leh, Missions zong
ahat kei hi. Saptuam khat peuhpeuh in Pasian hihna leh zah-omnate leh ahoihnate
alapsan or a tawisangtheih keileh hih thu a lunggulh ngei ngei ding uh ahi,
“Namte lak ah a thupina phuang un (Sa m. 63:3).
Lomh
Nihna: Leitunga Sil Thupi Tha Thoh-huai Nihna
Missions sung a diing a
ngaihtuah leh kikup diing a poimawh, thukhok mahmah khat ahihleh Saptuam
laizang laigil laitak a Pasian a om diing (the centrality of God in the life of
the Church) chih ahi hi.
Mi zousiah in Pasian
thupina leh vaangletna lamdang a saktheih kei uh leh bang chiin ama’un “Tangtawn
Toupa lian a, thupitak a phat ding ahi; amah Pasian dangte tengteng saang a
lauzawk diing ahi” (Sam. 96:4) a chitheita diing ua le? Missions ahihleh a masapen leh a poimawh pen ahi kei a, hinanleh
Pasian ahizaw hi. Hihthu a dikna missionarite tungtawn a muhtheih diing in a om
hi. Ajiak pen missionarite’n sih tanpha a ana thuak-zawhna un Pasian thupina
leh vaangletna agen hi. William Carey, modern missionpa chia min piak a om,
England apan in India ah 1739 in long (tui tung apai nate) zang in ahung pai a,
amah thu gen tawh zong hih thuten kituakna anei uhi, hih anuai ah i en ding
uhi.
England ka nusiat in, India pian thak
(ki khek)na diing a ka kinepna alian mahmah
hi; ahih hang in tuate lak ah haksatna tuamtuam tampi a om hi. Pasian in
a hung chihpih keileh hih pen asithei (bei) lel ahi. Hinanleh Pasian ka nei a,
a thu zong a muan huai hi. Mi zousiah in a hung taaimang san ua, tualeh mi
tengteng in thuakgimna chi teng hung pen le-uh zong, ka ginna a muan huai mahmah
Pasian thu sung a om pen in gen theihna zousiah leh hatsatna chi teng a pan a
hung thousak hi. Pasian nna leh silte a gualtung tuang zeel diing ahi hi.1
Carey leh amah bang a
tuul a simte, Pasian gualzawhna leh lawhchinna thupitak muh kholhna in nna a
semsak a, tualeh a ma uh a kaihsak hi. Hibang muhkholhna pen a hung om masak diing
mawng mah ahi, aziak ahihleh, muhmasakna in tha ahung guan a, tua tha mah tawh
ma akitun zou hi. Pasian biakpiakna a limna leh a Chi bang a a alna ahihleh missions kekletna leh khantouhna ahi
hi.
Leitung a om history
(tangthu) kichite tengteng ahihleh tup leh ngim khat nei in a pai a, tuapen
leitung leh a sung a om mi zousiah lak a Pasian tapa Jesu Khrist leh Pa Pasian
thupitak a biakna ding ahi.
Mission ahihleh i ngimna uh
leh i tup pipen uh ahikei a, hilezong a lampi ahi zaw hi. Tua ahi leitung a sil
thupi thathoh-huai nihna.
Lomh
Thumna: Pasian In A Pasian A Diing A A Puaknatna Eite Kiphuh Khiatna Bulpi
Ahih Ding Ahi.
Pasian in a Pasian a diing
a a puaknatna ngaihsut khalou leh theihphak a zong neilou a, Pasian nna
septheihna diing ahihleh chi in, tulai mi tamzawte’n missions i bawl chiat uh hi. Hih pen mimal apat a mission thak i patkhiatna chuah uh hi
lou in, organization tuamtuam ah zong a awm thei hi. Abang hitaleh, uangtak a i
gen ut pipen uh ahihleh, Pasian in Pasian a diing a a puaknatna ah eiten zong i
zung uh khawh in, amah (Pasian) nna sep kipanthei zawta le-hang i chizaw uh
ahi.
Pasian in Pasian a diing
a puaknatnate eite kiphuhkhiatna bulpi ahih diing Pasian deihlam ahihdan leh, Pasian
in mi khat leh saptuam khat sung ah, a taktak ahihdan a taak-langh ut mahmah a,
hilezong ama’uhte’n theihphaak in ana nei kha kei uh a, tua pen mikangte chih
dan hileh ‘stunning realization’
chih ding ahi a, hih pen Pasian a diing in zong a dik mahmah kha diing in ka
gingta hi. Ajiak ahihleh, mission nna sep pen eiten mawhpuakna dan a i ngaih
man uh ahi. Hilezong Pasian nna sep pen mawhpuakna lam saang in
veinatna/lainatna leh itna ahizaw hi.
Bangziak e i chih leh, Missions kichi Pasian tup leh ngim, leh
lunggulh pipen ahi khakei a, himahleh, Biakpiakna (worship) ana hizaw hi
(Missions is not God’s ultimate goal, worship is).
Hichibang ahihziak in (mi
kua hitale) mi khat pouhpouh lungtang sung a hih sil thupi tak “Pasian
Biakna Tengteng Piak” apoi mawhdan
leh Pasian a diing a a poimawh pen ahihdan a luut a, a tuitum-theih leh amah a diing
in sil tengteng a kilamdang khinsiang diing
a, zong akikheng siangta diing hi. Tualeh sil dang tengteng saang in, Pasian a diing
a leitung zawhna diinglam ah amah a hung lung ngai zawta diing hi. Tuachiang in,
sil tengteng amuhdan leh a etdan a hung kilamdangta diing a, tualeh missionary
enterprise tuamtuamte na-ngawn zong amuhdan leh a etdan, ni dang ate tawh kibang loutak in a hung kilamdang siangta diing hi.
Tua ahihziakin, eiten Pasian
min thupi, Namte tung a tawisang a a om i
muh diing uh pen. i veinatna uh leh i puaknatna uh a hung kiphuhkhiatna bulpi
ahih diing ahi. Hih pen Pasian in amah leh amah Namte tung ah, leh Namte tengteng
in Amin thupi tak a, a tawisangna diing ua, a kipuak natna zong ahi hi. Pasian
pen mi khotuah siam, itna bukim nei leh
sil zousiah tung a thupi pen leh thu nei pen ahi a, Amah (Pasian) lunggil sung
ah, Amah bang a lalna leh thupina nei a, ahihna a kituhpih theih ding bangmah
leh kuamah a om kei a, Amah ahihleh apenpenpa ahi hi. Tualeh Amah (Pasian) pen
milim leh sil tuamtuamte bia ahi kei a, Aman Ama thupiak masa pen leh nunung
pen zong, nialna anei kei hi. A lungtang tengteng in, a kha tengteng in, a
hatna tengteng in leh a lungsim tengteng in, ami hihna thupitak leh bukimna
tuamtuamte tung ah, a kipak a, nuam asa hi.2
Leitung mihingte’n zong
hibang in Pasian thupiak masa pen leh nunung pen ah, kipak in nuamsa thei
lehang i tung uah Pasian a kipak mahmah diing a, i hin khua uah zong, Pasian
thupi pen diing hi. Tuachiang in hih sil zousiah tung a thupi pen diing chih
pen Pasian in amah a diing a a puaknat mahmah pipen zong ahi hi. Leitung pumpi
leh a sung a sil siam zousiah in, Pasian a diing a veinatna/puaknatna a neihtheih
diing uh pen, Pasian deih leh lunglamtak zong ahi hi. Aziak ahihleh leitung in
Pasian a diing a puaknatna taktak leh veinatna taktak a neihtheih diing uh
Pasian lungtang ahi hi.
Missions tawh kisai a, a
taktak leh a diktak ahi chi a sil dang tampite saang a ka theihsiam zawk leh
muh chian zawk, Pasian thu in a zoh dimdem mi leh Pasian a diing a hung kipia
mite chiamtehna suai (Signature) ahihleh Biakpiakna ahi a, hihpen missions kuan
tohtu leh hatsaktu zong ahi hi. Tualeh bangziak a Pasian a diing a i veinatnate
uh leh i puaknatnate un, missions a haatsak a, a kuantoh e, chih hoihtak leh
thuuktak a i ngaihtuah leh, hihpen Pasian in Pasian a diing a a puaknatna leh
veinatna in missions haal in a kangsak a, tuachi a hung kuang in, a hung haatsak
semsem hi. Hihlaitak ah, Pasian in Pasian a diing a a veinatna leh puaknatnate,
eite a diing in Pasian nna sepna sung ah i haatna uh leh i khantouhna uh bulpi
ahih teitei ding ahi. Huchilou a nna sepdan a sepna in hung khangtousak lou maithei
diing ahi. Pasian lungtang leh lungsim leh veinatnate tengteng, eimah a a om
kei leh, i Pasian nna sepna uah i bah un, i khangtou theikei diing uh hi.
Tun nang diing in, Missions
ichih uh bang ahitai le!..... Missions ichih uh i saptuam uh leh i
pawlpi un, i neihte uh a khantouh theihna diing in Pasian lungsim puak
ngai/poimoh na satai le? Ngai/poimoh talua hi. Pasian lungsim pawthei lou a
Pasian nna semte i hihkhak ding uh lau huai hi. Aziak pen Pasian gam khangtou
theilou diing chihna ahi. Tua ahihziak in, a taktak a chih in Missions ahihleh Pasian sung a i kipahna
uh luangletna or dimletna ahih diing ahi. Aziak missions i chih uh pen, Pasian in a Pasian hihna sung a a lungdamna
luangletna ahi hi. Tualeh Missions
tup leh ngim thupi pen pen ahih leh Biakpiakna (Worship) ahi a, hihpen bangziak
hi diing hiam chi a, aziak diing, thuk thei pen a i ngaihsut leh, hih
Biakpiakna (Worship) pen Pasian tup leh ngim thupi pen ana hi a, missions a na
hikha kei hi. Namte tengteng in Pasian a phat ua, a biak diing uh deihna ziak a
tawl-nga lou a, Pasian in Namte tuni tan a, a nung uh a zuih tawntungna
Laisiangthou in a gendan dungzui in3 eite zong hih “Nam ten Pasian a
biak diing uh” tupna leh ngimna nei diing a theih teelna tawh laakluut i hi
uhi. “Nam tengteng aw, Toupa phat un; mi tengteng aw amah tawisang un” (Sam.
117:1). Hih Pasian tup leh ngim ahih leh, eite a diing a zong i tup uh leh i ngim
uh ahih ding ahi (If it is God’s goal, it must be our goal).
Pastor Thangdoulal
Thangkhal Baptist Church,
Mission Veng, Hiangtam Lamka

Comments
Post a Comment