GENESIS / SIAMCHIILBU HILHCHETNA (E-2, FEBRUARY 02-2025)
SIMMUN
2
Text : Siamc 1:1-5
Thupi : Pasian leh A Silsiam Ni Khatna
Taangvom : “A chiil in Pasian in vaan leh lei a
bawl hi”
Siamc
1:1
Thupatna
Siamchiilbu 1:1 na a Pasian leh sil siamte kipat dan tawh kisai pen, tha-khatpi a muh tawh kibang sim a, a hung dawkkhiat ziak in gen-le-sak a tam a, tualeh theory tuamtuam zong, muhtheih diing in a om hi. Hilezong ei, tuni a Pasian a ginna neite’n huate buaipih lou in a Bible in a gen ut pen bang ahia? Chih zonkhiat i sawmzaw diing uh hi.
Siamc 1:1. A chiil in (Heb.
Berēshīt): “Achiil in thu a om, tua
Thu Pasian kiang ah a om, tua Thu Pasian ahi. A chiil in amah Pasian tawh a
omkhawm hi. Sil zousiah ama siam ahi a, silsiam tengteng ama siamlouh bangmah a
om kei,” chih Jn 1:1-3 na a, i muhbang un, a chiil in Thu a om a, hua pen
Pasian ahi. A chiil in Pasian chihlouh bangmah a omkei hi. Amah ahihleh bangkim
teng bulpi ahihna, Kil. 1:8, 11; 21:6; 22:13 nate a i muh uh “Alpha” chih
thumal tungtawn in a kichian hi. Tuachiang in, sil siamte mahmah in zong, a
chiil in Pasian chihlouh bangmah a omkei, chih a kichiansak hi.
Tuachiin Pasian in Vaan leh Lei,
bangmahlou a kipan in a bawl a, hibang a bangmahlou a kipan a Pasian in vaan
leh lei a bawllai in, lei pen lim-le-meel neilou, a sung a bangmah omlou, a
hawmpi ahi, chih a Laisiangthou mahmah ah I muthei ua, tualeh hih thu pen taang
nihna ah a kichianzaw in I entoulai diing uh hi.
Pasian (Heb.
Elōhīm): Thukhun Lui
Laisiangthou ah hih Pasian min pen 2570 vei bang muhtheih in a om hi. Tualeh
hih Pasian min a im chih thumal ahihleh Hebrew grammar ah plural ending
ahi a, hih in a gen ut pen ahihleh, Pasian vaangletna leh thupina (a zah chet
ki-genchian theikei lezong) khat saang a tamzaw chihna ahi. Hih Pasian
tungtaang thu a, Sunday School naupangte I na sinsakna uah, “Pasian kua ahia?”
chih dokna pen, “Pa, Tapa leh Khasiangthou kigawm, lei leh vaan siampa ahi,”
chi in a dawnna I bawlsak ua, a dik mahmah hi.
Pasian khat ah thum om ahihna Bible bung
leh taang tallang diak pen ahihleh, Mt. 3:16-17 na ahi a, tualeh Pasian khat
bek ahihna Deut. 6:4;1Tim. 2:5; Jakob 2:19 nate ah I mu ua, tualeh a dang tampi
zong a omlai kha-diing hi.
Bawlkhia/ Siamkhia (Heb.
Bara’): Hih kammal ahihleh bangmahlou pan a banghiam bawlkhiatna
kammal ahihziak in, Thukhun Lui Laisiangthou sung ah hih kammal pen kimu-tamlou
hi. Pasian in tha-khat-thu a lamdangtak a a sepkhiat, tuni a i teenna uh
leitung pumpi, bangmahlou pan a hung bawlkhiat a, a hung omsakna thu mahmah
genna ahi.
R.B. Thieme, JR. kichipa’n zong hih Hebrew
kammal ‘Bara’ chih thu a na genna laibu “The Origin of Human Life” kichi
ah, hibang in a na gen hi; “Barah” chih kammal ahihleh ‘Bangmahlou pan a
banghiam bawlkhiat diing’ genna ahi a, tualeh hih “Barah” ei haam a
bawlkhia, chih pen Siamchiilbu, bung khatna ah thumvei a kimu a, a thum in a
tup leh a gen ut pen a kibang hi,” a chi hi.
Siamc 1:2. Lim-le-meel neilou a hawmpi (Heb.
Tōhū wabōhū): Hih pen Pasian in leitung a bawlkhit a, leitung omdan
ahi a, lim-le-meel neilou ahih baan ah, a sung ah zong bangmah a omkei a,
tualeh Pasian Kha in a opkhum hi.
Mialna kichi pen, Laate
104:19-24 na a i muhbang un, siatna leh gilou etsakna a hi tawntung kei hi.
Hitak a mialna kigen pen ahihleh Vaak (light) omlouhna genna ahizaw hi. Tualeh
hih Mialna in tuipi tung zousiah a tuam bikbek hi, a kichihna ziak ahihleh,
Siamc 1:9 a i muhbang ua, leitung bawlkhiat khit hitalezong tui nuai a omlai,
tuipi tung a dawkkhia nailou ahihziak ahi.
Pasian Kha pen
sil siamte siam ahih hunlai in a kitaklah mahmah a, silte bawlkhiatna diing a
poimawh mahmah Kha Siangthou ahi a, hih pen John 1:3 na a i muhbang un Jesu
Khrist ahi, chiin KJV Study Bible in a na gen a, dik ngei diing in zong i
gingta uh hi.
Siamc 1:3. Pasian thupiak: Silsiamte
tawh kisai a Pasian thugente ahihleh sil siamte bukimtak a akisiam zohna
ahi chih a kichetna pen, Pasian in a genbang zeel in silte a hung om hi.
Hih Pasian thu tawh kisai pen, Kum 2016
piching Sunday School hilhchian bu a i na zilsa uh ahihziak in, hih a nuai
ah tamlou i taklang diing uh hi.
“Laate 119:89 na a i muhbang un Pasian thu
pen vaantung a phuhdet ahi a, hih thu pen Heb. 4:12 na a i muhbang un, a hing
a, sil a bawlthei a, temsau hiamtuah saang in a hiamzaw hi. Hih Pasian thu, thu
hing leh sil bawlthei ahihna pen Siamchiilbu a silsiamte tungtawn in i muthei
ua, tualeh gingtute hinkhua mahmah ah zong Pasian thu pen a hing ahihna leh sil
bawltheih ahihna muhtheih in a om hi,” chih ahi.
Siamc
1:4. Vaak: Taang 3 na a Pasian thupiak a hung om Vaak
pen taang 4 na ah zong i mu uh hi. Hih vaak pen, Siamc 1:16-na a i muh uh,
silsiam a ni li ni a siamkhiat a om nisa (sun) taang pen ahikei a, leitung
pulam pan a om or hung taang ahi. Hih vaak ah leitung pen sun-le-zaan in a
kivialleh khawp hi.
Siamc
1:4-na a i muhbang un, hih vaak pen hinna nei zousiah in zong, hoih asak bek uh
hilou in a hinpih chiat uh hi. Hih Pasian vaak pen, nisa (sun) vaak ahikei a,
kichiantak suikhiat theihlouh vaak hoihtak, Pasian khutsuak vaak ahi hi.
Siamc
1:5. Pasian Sapna/ Minphuakna: Pasian in mial leh vaak a
tuamkhen khit in, a min diing uh a phuaksak a, Mial pen Zaan a
chi a, Vaak pen Suunlai a chi hi.
Pasian in a silsiamte tung a, a thuneihna
a kilatna mahmah khat ahihleh a silsiamte min diing ahihkeileh a kisapna diing
a phuahna ahi.
Judahte khovel ah, banghiam sil khat
minphuahna leh mi khat minphuahna pen toupa (lordship) limlahna leh genna dan
in a na kizang hi. Etsakna diing in, Kis. 32:38 nate a i muhbang un, Reuben namte’n Amor mite a zohtak
un, a khopite uh min a tuam in a phuakthak uh hi. Hichibang mah in Faro Neko in
zong, 2Kum 23:34 nate a i muhbang un, Judah kumpipa a zoh khit in, Eliakim min
pen Jehoiakim chiin a phuaksak hi.
Hichibang ahihziak in, mi khat hiam sil
khat hiam min phuahna pen toupa (lordship) hihna etsakna ahi. Pasian in a
silsiamte min a phuakna pen a silsiamte tung a toupa ahihna ahi. Tualeh Siamc
2:19-23 na a i muh uh, silsiam Adam in a min diing uh a phuahte lak a numei
zong a pang a, hua in a gennop pen ahihleh, silsiamte leh numei tung a toupa
(lordship) ahihna ahi.
Siamc 1:5. Ni Khat: Ni
khat sung in dakkal bangzah a om a? chih dokna Moody Handbook of Theology in a
dawnna ah, “Silte a kisiamlai nite in ‘Nitaak bei in Zingsang a hung hi a,’ a
chih in ni khat sung in dakkal sawmnih-le-li a om chih a hung hilh a, hibangmah
in a ni dangte ah zong ahi,” a chi hi.
Tualeh Hebrew laimal a yom (day)
chih in ni khat sung in dakkal sawmnih-le-li a om hi, chih a hung kawkmuh hi.

Comments
Post a Comment