GAALPHUAL A KITHAHNATE BIBLE IN BANGCHIDAN IN A GEN A?
~ Pastor Thangdoulal Suantak
LST sung ah kidouna tuamtuam muh diing a om hi. Joshua
1:6 ah ‘War of Conquest’ Gualzou diing a kidouna’ chih i muthei ua, tualeh
2Samuel 3:1 na ah, ‘Civil War’ i muthei uh hi. Tualeh mailam hun diing tawh
kisai in, Kilakna 12:7 na ah, ‘Vaantung kidouna’ khat muhtheih diing in a om
hi. Kidouna i chih chiang un a sung ah kithahna, sisan kisuahna, hiam-ngamtak a
gamtatna chihte a om hi. Tualeh ei LST gingta a Jesu Khrist nungzuite’n Exodus
20:13 na ah kigelh, ‘Tualthahna pen khelhna ahi’ chih i theichian mahmah uh hi.
Hilezong gaalphual a kidoulaitak a gaalte thahna bang i chi ta diing ua le??
Gaalphual a gaalte thahna or gaalphual a kithahna tawh
kisai in, i ginna uh kiphuhdetna zungpi LST in bang a chi gen a??
A masa penpen in, eite’n gaalphual leh kidou laitak or
gaal tawh kisaat-tuah laitak leh kikap-tuahlaitak a kithahna pen khelhna ahi
kei chih i thei uh hi; aziak pen, Pasian mahmah in zong gaalte dou a sual diing
in a mite thu a piak hun a na om hi. Pasian in taanglai Israelte, gam chiam
luah diing in a gen hi; Jos 5:14 na i et leh, taanglai Israel mite’n gam chiam
a luah masang un, ama’uhte makai a pang a gaalkaap buu uh, Joshua kiang a Toupa
pen, “Toupa gaalkaapte Buupa” dan in a kilaak hi.
Jos 8:1-2 na ah zong, Pasian in Ai khua dou a, a gaal
bawl diing dante uh plan hoihtak in a bawl hi, chih i muthei uh hi. 1Samuel
15:3 na i et leh, Pasian in Kumpi Sual kiang ah, “Tu'n kuan inla, Amalekte
vadou in, a neih zousiah uh saatse dimdem in; ama'uhte hinkhawi kenla, a numei
a pasal in, leh naupangte, naungekte, bawngtal, belaam, sangawngsau, leh
sabiltung dong in thatbei kiuhkeuh in,’” a chi hi. Tualeh 2 Samuel 5:23–25 na
sung ah zong, Pasian lemgelna or strategy tungtawn a Kumpi David gaalzawhna i
muthei uh hi. Tuachiang in, theih diing a poimawh mahmah khat ahihleh, Pasian
in mihingte, kuamah mawngmawng a khial diing in a sawl ngaikei chih i thei uh
hi. Tuachi-mahbang in Pasian thupiak zui taanglai Israelte zong, a gaaldouna uh
or a gaalsaatna uah a khialkei uh hi. Tualeh Kidouna phual a gaalte thahna pen
tualthahna tawh kibang a thu tantheih ahi mawk kei diing hi.
Tualeh hih pen, kidouna a kithahna hiam gaalte thahna
hiam in effect bangmah a neikei chihna a hi tuankei hi. Etsakna diing in, Kumpi
David in Jerusalem a biak-innpi a lam ut mahmah a, hilezong Pasian in a phalkei
hi, chih i theih chiat uh ahi. Toupa’n biak-innpi lam diing in gaal-le-sa a
bawllou, a man of peace khat a deih hi. Hichibang ahihlai in Kumpi David
tanchin pen PEACE chih kammal tawh a kigamla mahmah hi. Huaziak in Pasian in
David kiang ah, “Nang pen, gaalbawlmi, sisan suahmi na hihziak in, ka min in
inn na lamthei kei diing hi,’ a chihna thu 1 Chronicles 28:3 na ah i mu uh hi.
I tulai khovel uah, zing chiang a i gamtat diingdante
Pasian in a hung genthoh nawnkei hi. Theocracy khang i na nusiat khittaak ziak
un, namte lak ah, Pasian pen a gaalkaapbu a panna a kimu nawnkei hi. Tualeh
Battla plan or kidou diingdante, Joshua, kumpi Saul leh Kumpi David kiang a a
piak bang in kuamah kiang ah a pia ngai nawnkei hi. Hilezong Kidouna pen sual
touhtouh diing bang in a om hi. Hih pen Pasian lak a kipan a leitung puuksiatna
in a kentel khat ahi, a chihtheih mai diing in ka ngaiohsun hi. Tualeh kidouna
phual a, thupiak zui a gaalkaap a panla, kidoumite or gaalkaapte gamtatna tawh
kisaite LST in a mawhsak kei hi. Tua-le-malak-in Thukhun Thak ah, Matthai 8:10
na ah Toupa Jesu’n gaalkaap buu khat in Pasian a ginna a neihna thu i mu ua,
tualeh Nasepte 10 na ah zong gaalkaap buu Cornelius kichipa hotdam a a omna thu
i mu uh hi. Hih gaalkaap buute or kidou mite phawk-gawp hiam, tai ek hiam,
thuhilhna piak hiam in a omkei ua, tualeh a neek zonna uh or a gaalkaap nna
septe uh khawlsan diing a gen in zong a omkei uh hi.
Thukhun Thak a tanchin kigen mun mahmah khat, Baptispa
John ahi. Ama’n Jordan lui a mite Baptisma a tansal lai in a kiang gaalkaapte
zong a hong pai uh hi. Tuachiin ama’un Baptispa
Johan kiang ah “Tualeh kou bang ka bawl diing ua?” chiin a dong uh hi.
Hih pen Johan a diing a hun manphatak, gaalkaapte kiang a, gaalkaap nawnkei un,
kidouna tawpsan un, kuamah sisan suahkei unla, gaalkaapna nna sep tawpsan un,
achih theihna ahi. Hilezong Ama’n a kiang uah, “Kuamah hiam-ngam in bawlkei
unla, dikloutak in zong ngoh kei un. Na nitha uh tawh lungkim un,” a na chita
mai hi. Hichibang ahihziak in gaalkaap nna sepna pen khelhna hi tawntung lou
hi, chih a kichian mahmah hi.
Paul in zong, LST 1Kor 9:7 na leh 2Tim. 2:3 nate ah,
gaalkaapte hinkhua pen KHA THUDIK
hilhchetna in a na zang hi. Tualeh kidouna leh gaalsaatna tawh kisai
references dang zong a om a, huate ahihleh 2Kor. 10:4 leh 1Tim 1:18 nate ahi.
Tuachiang in Eph. 6:10-17 na sung ah zong, Khristian hinkhua leh kidouna thu a
om hi. Gaalkaap mi khat in a bawl diing leh a sep diing a lawmte bawl a, a
sepsuah leh hua pen khelhna hipai mawklou ahi, i chi nuam uh hi.
LST pumpi i et leh, kidouna pen, hamsia thuak leitung
in, a hamsia thuakna guu a puaknat ziak a, a thangpaihna a latsakna tawh kibang
sim in a kilangkhia taangpi a, lamdang mahmah hi. Bangteng hileh, tuni a i
ngaihsutna ua thupi pen ahihleh, “Killing an armed combatant in the context of
warfare is not sinful in itself,” chih a, Kidouna phual a gaalte thahna pen
khelhna a hi mawk kei chih ahi.
Ecclesiastes 3:1-8 ah;
“Bangkim a diing in hunbi a om a, vaan nuai a sil
zousiah a diing in hun a om hi. Pian hun a om a, sih hun zong a om hi; suan hun
a om a, suansa bawhkhiat hun zong a om hi; thah hun a om a, damsak hun zong a
om hi; phelsiat hun a om a, lamthak hun zong a om hi; kah hun a om a, nuih hun
zong a om hi. dah hun a om a, laam hun zong a om hi; suang lehmang hun a om a,
suang khopkhawm hun zong a om hi; kawi hun a om a, kawi utlouh hun zong a om
hi; zon hun a om a, mansuah hun zong a om hi; kepbit hun a om a, paihmang hun
zong a om hi; bawhkeek hun a om a, khuuibit hun zong a om hi; daih hun a om a,
haam hun zong a om hi; it hun a om a, muhdah hun zong a om hi; kidou hun a om
a, kilem hun zong a om hi,” a chi hi.
Tuni a i kikuptheih uh tu a zah ahita a, thupuukna
eimah khut chiat ah a om hi. Toupa hong ompih in hong makaih tawntungta hen…
Comments
Post a Comment