GAALPHUAL A KITHAHNATE BIBLE IN BANGCHIDAN IN A GEN A?


~ Pastor Thangdoulal Suantak

LST sung ah kidouna tuamtuam muh diing a om hi. Joshua 1:6 ah ‘War of Conquest’ Gualzou diing a kidouna’ chih i muthei ua, tualeh 2Samuel 3:1 na ah, ‘Civil War’ i muthei uh hi. Tualeh mailam hun diing tawh kisai in, Kilakna 12:7 na ah, ‘Vaantung kidouna’ khat muhtheih diing in a om hi. Kidouna i chih chiang un a sung ah kithahna, sisan kisuahna, hiam-ngamtak a gamtatna chihte a om hi. Tualeh ei LST gingta a Jesu Khrist nungzuite’n Exodus 20:13 na ah kigelh, ‘Tualthahna pen khelhna ahi’ chih i theichian mahmah uh hi. Hilezong gaalphual a kidoulaitak a gaalte thahna bang i chi ta diing ua le??


Gaalphual a gaalte thahna or gaalphual a kithahna tawh kisai in, i ginna uh kiphuhdetna zungpi LST in bang a chi gen a??

A masa penpen in, eite’n gaalphual leh kidou laitak or gaal tawh kisaat-tuah laitak leh kikap-tuahlaitak a kithahna pen khelhna ahi kei chih i thei uh hi; aziak pen, Pasian mahmah in zong gaalte dou a sual diing in a mite thu a piak hun a na om hi. Pasian in taanglai Israelte, gam chiam luah diing in a gen hi; Jos 5:14 na i et leh, taanglai Israel mite’n gam chiam a luah masang un, ama’uhte makai a pang a gaalkaap buu uh, Joshua kiang a Toupa pen, “Toupa gaalkaapte Buupa” dan in a kilaak hi.

Jos 8:1-2 na ah zong, Pasian in Ai khua dou a, a gaal bawl diing dante uh plan hoihtak in a bawl hi, chih i muthei uh hi. 1Samuel 15:3 na i et leh, Pasian in Kumpi Sual kiang ah, “Tu'n kuan inla, Amalekte vadou in, a neih zousiah uh saatse dimdem in; ama'uhte hinkhawi kenla, a numei a pasal in, leh naupangte, naungekte, bawngtal, belaam, sangawngsau, leh sabiltung dong in thatbei kiuhkeuh in,’” a chi hi. Tualeh 2 Samuel 5:23–25 na sung ah zong, Pasian lemgelna or strategy tungtawn a Kumpi David gaalzawhna i muthei uh hi. Tuachiang in, theih diing a poimawh mahmah khat ahihleh, Pasian in mihingte, kuamah mawngmawng a khial diing in a sawl ngaikei chih i thei uh hi. Tuachi-mahbang in Pasian thupiak zui taanglai Israelte zong, a gaaldouna uh or a gaalsaatna uah a khialkei uh hi. Tualeh Kidouna phual a gaalte thahna pen tualthahna tawh kibang a thu tantheih ahi mawk kei diing hi.

Tualeh hih pen, kidouna a kithahna hiam gaalte thahna hiam in effect bangmah a neikei chihna a hi tuankei hi. Etsakna diing in, Kumpi David in Jerusalem a biak-innpi a lam ut mahmah a, hilezong Pasian in a phalkei hi, chih i theih chiat uh ahi. Toupa’n biak-innpi lam diing in gaal-le-sa a bawllou, a man of peace khat a deih hi. Hichibang ahihlai in Kumpi David tanchin pen PEACE chih kammal tawh a kigamla mahmah hi. Huaziak in Pasian in David kiang ah, “Nang pen, gaalbawlmi, sisan suahmi na hihziak in, ka min in inn na lamthei kei diing hi,’ a chihna thu 1 Chronicles 28:3 na ah i mu uh hi.

I tulai khovel uah, zing chiang a i gamtat diingdante Pasian in a hung genthoh nawnkei hi. Theocracy khang i na nusiat khittaak ziak un, namte lak ah, Pasian pen a gaalkaapbu a panna a kimu nawnkei hi. Tualeh Battla plan or kidou diingdante, Joshua, kumpi Saul leh Kumpi David kiang a a piak bang in kuamah kiang ah a pia ngai nawnkei hi. Hilezong Kidouna pen sual touhtouh diing bang in a om hi. Hih pen Pasian lak a kipan a leitung puuksiatna in a kentel khat ahi, a chihtheih mai diing in ka ngaiohsun hi. Tualeh kidouna phual a, thupiak zui a gaalkaap a panla, kidoumite or gaalkaapte gamtatna tawh kisaite LST in a mawhsak kei hi. Tua-le-malak-in Thukhun Thak ah, Matthai 8:10 na ah Toupa Jesu’n gaalkaap buu khat in Pasian a ginna a neihna thu i mu ua, tualeh Nasepte 10 na ah zong gaalkaap buu Cornelius kichipa hotdam a a omna thu i mu uh hi. Hih gaalkaap buute or kidou mite phawk-gawp hiam, tai ek hiam, thuhilhna piak hiam in a omkei ua, tualeh a neek zonna uh or a gaalkaap nna septe uh khawlsan diing a gen in zong a omkei uh hi.

Thukhun Thak a tanchin kigen mun mahmah khat, Baptispa John ahi. Ama’n Jordan lui a mite Baptisma a tansal lai in a kiang gaalkaapte zong a hong pai uh hi. Tuachiin ama’un Baptispa  Johan kiang ah “Tualeh kou bang ka bawl diing ua?” chiin a dong uh hi. Hih pen Johan a diing a hun manphatak, gaalkaapte kiang a, gaalkaap nawnkei un, kidouna tawpsan un, kuamah sisan suahkei unla, gaalkaapna nna sep tawpsan un, achih theihna ahi. Hilezong Ama’n a kiang uah, “Kuamah hiam-ngam in bawlkei unla, dikloutak in zong ngoh kei un. Na nitha uh tawh lungkim un,” a na chita mai hi. Hichibang ahihziak in gaalkaap nna sepna pen khelhna hi tawntung lou hi, chih a kichian mahmah hi.

Paul in zong, LST 1Kor 9:7 na leh 2Tim. 2:3 nate ah, gaalkaapte hinkhua pen KHA THUDIK  hilhchetna in a na zang hi. Tualeh kidouna leh gaalsaatna tawh kisai references dang zong a om a, huate ahihleh 2Kor. 10:4 leh 1Tim 1:18 nate ahi. Tuachiang in Eph. 6:10-17 na sung ah zong, Khristian hinkhua leh kidouna thu a om hi. Gaalkaap mi khat in a bawl diing leh a sep diing a lawmte bawl a, a sepsuah leh hua pen khelhna hipai mawklou ahi, i chi nuam uh hi.

LST pumpi i et leh, kidouna pen, hamsia thuak leitung in, a hamsia thuakna guu a puaknat ziak a, a thangpaihna a latsakna tawh kibang sim in a kilangkhia taangpi a, lamdang mahmah hi. Bangteng hileh, tuni a i ngaihsutna ua thupi pen ahihleh, “Killing an armed combatant in the context of warfare is not sinful in itself,” chih a, Kidouna phual a gaalte thahna pen khelhna a hi mawk kei chih ahi.

Ecclesiastes 3:1-8 ah;

“Bangkim a diing in hunbi a om a, vaan nuai a sil zousiah a diing in hun a om hi. Pian hun a om a, sih hun zong a om hi; suan hun a om a, suansa bawhkhiat hun zong a om hi; thah hun a om a, damsak hun zong a om hi; phelsiat hun a om a, lamthak hun zong a om hi; kah hun a om a, nuih hun zong a om hi. dah hun a om a, laam hun zong a om hi; suang lehmang hun a om a, suang khopkhawm hun zong a om hi; kawi hun a om a, kawi utlouh hun zong a om hi; zon hun a om a, mansuah hun zong a om hi; kepbit hun a om a, paihmang hun zong a om hi; bawhkeek hun a om a, khuuibit hun zong a om hi; daih hun a om a, haam hun zong a om hi; it hun a om a, muhdah hun zong a om hi; kidou hun a om a, kilem hun zong a om hi,” a chi hi.

Tuni a i kikuptheih uh tu a zah ahita a, thupuukna eimah khut chiat ah a om hi. Toupa hong ompih in hong makaih tawntungta hen…

 

Comments

Popular posts from this blog

ZI HOIH MANPHATNA CHI/NAM 20TE

BANGKIM AH KIPAHTHU I GEN THEI TEI DI UAM.